De Duivel en God
Poolse roman over een reeks gebeurtenissen in een stadje die dramatisch samenvallen.
Kleine gemeenschappen, dorpen of kleine stadjes, ze bieden een schrijver een zee van mogelijkheden. Het is een uitstekend decor voor spannende romans (Thomas Willmann – Het duistere dal), soms voor meer verstilde karakterschetsen (Jon McGregor – Reservoir 13), of voor een bundeling van kleurrijke personages, zoals de Poolse schrijver Jakub Malecki (1982) die creëerde voor deze roman Aangrenzende kleuren.
Sterven van verlangen
Het verhaal speelt in Malecki’s geboorteplaats Kolo, ergens in het midden van Polen. De karakters zijn te mooi om echt te hebben bestaan, maar wie weet welke verhalen er rondgaan in een gemeenschap van zo’n 30.000 mensen. Maak kennis met Aniela en Iwo, die op de zolder wonen van het huis van hun zoon Krystian Dzierzba, die timmerman is. Waarna het verhaal begint bij het einde van een vrouw, voor wie Krystian een doodskist moet timmeren. Wanneer haar dochtertje fluistert dat haar moeder van verlangen is gestorven, is Krystian zo geïntrigeerd – sinds wanneer kunnen mensen van verlangen sterven – dat hij geobsedeerd raakt en op zoek gaat naar wie deze vrouw was.
De Duivel en God
Tegelijkertijd raken zijn dochtertjes Pola en Misia in de ban van de Duivel en gaan met prinses Juhu naar hem op zoek. Terwijl de zoon van dokter Stein, Mikolaj, zich spiegelt in de rivier Warta, Weronica geen positief gehoor krijgt bij de politie, Leokadia de wacht houdt bij haar vijvers om de dief van haar vissen te pakken, hoofdredacteur Henryk terugkijkt op zijn huwelijk, terwijl er wordt gemijmerd over Lolek, de oom van Krystian, Weronica de zaak niet wil laten rusten, Mikolaj zich troost met zijn favoriete boek Het universele kookboek van Maria Ochorowicz-Monatowa, Pola de opdracht van de Duivel uitvoert, komt de Duivel zelf, met God naast zich, Kolo binnengeschreden. Zo zindert het leven in Kolo voort, op weg naar een ontknoping, meerdere ontknopingen kun je wel zeggen, van alledaagse misverstanden die zich ophopen en leiden tot geweld.
Genoeg drama
Malecki heeft een prachtige verzameling karakters opgebouwd die elk hun eigen onderhoudende verhalen hebben, het een komisch, de ander tragisch. Een voor een kleurrijke verhalen die langs elkaar heen schuren: aangrenzende kleuren. Er komen bijen in voor, een aalscholver en William de kat. Er wordt gevoetbald, de dokter wordt geraadpleegd, men viert feest, Mikolaj ziet iets waardoor zijn woede wordt gewekt, Krystian is op drift, Henryk somber. Vrouwen van allerlei allooi dwalen het verhaal in en uit, zoals stoere Regina, Dwaze Leokadia, arme Weronika en dode Iwona. Alles schuift langzaam naar een prachtige apotheose waarin de lijntjes van veel personages samenkomen. Een dorp vol verhalen (ook al wordt Kolo een stadje genoemd), maar wel verhalen die uiteindelijk in elkaar overlopen om zo een prachtige roman te vormen. Met genoeg drama, waarna het leven weer wordt opgepakt. Zo gaat dat in dorpen.
Bijna sprookjesachtig
Jakub Malecki is een jonge Poolse schrijver die al heel wat romans en verhalen heeft gepubliceerd, waarmee hij diverse, voornamelijk nationale, prijzen won. Ook als vertaler heeft hij zijn strepen verdiend. Komende uit de fantasy wereld, worden zijn boeken meer en meer realistisch, waarbij hij niet vergeet de verhalen met een vleugje magische sfeer te peperen, zoals Aangrenzende kleuren, een boek dat tijdloos en bijna sprookjesachtig overkomt. Met dank aan vertaler Karol Lesman glijden Malecki’s zinnen geruisloos over de pagina’s en vormen samen een rijk en beeldend proza. Jakub Malecki is een verteller die zijn verhalen vol met onderhoudende details stopt. Het boek verveelt op geen enkele bladzijde en je krijgt al heimwee naar het boek wanneer het einde in zicht is. Ik had veel langer in Kolo willen blijven, gezeten op een bankje, of bij de vijvers van Leokadia, de inwoners gadeslaand, bedenkend welke tinten hun levens hebben gekleurd.
Jakub Malecki – Aangrenzende kleuren (Sąsiednie kolory, vert. Karol Lesman) Querido 2024
Leestips
Dorpen in de hoofdrol:
Juan Gómez Bárcena – Het dorp van de herinneringen
Philip Claudel – Schemering
László Krasznahorkai – Satanstango
Sheila Armstrong – Er schuilt een vreemde in ons
Jon McGregor – Reservoir 13
Juli Zeh – Ons soort mensen
Saša Stanišić – Nacht voor het feest
Evelio Rosero – De vertrapten
Thomas Willmann – Het duistere dal
Fatale minuten:
Jon McGregor – Als niemand over opmerkelijke dingen spreekt
Rachel Joyce – De dag dat de tijd stilstond