Vriendschap, dood, hond
Nederlandse roman over vrienden, waaronder een kunstenares in Amsterdam in de jaren ‘80.
Tom en Mink: maatjes voor het leven? Hun vriendschap blijkt niet bestand tegen de woelige jaren ‘80 in Amsterdam. Jessica en Merel? Hetzelfde verhaal.
De jaren 80 waren zeker in Amsterdam een uitdaging voor iedereen die van kunst en muziek hield. De stad gonsde ervan. Het wemelde van de kraakcafés, alternatieve concertgelegenheden en laagdrempelige kunstgaleries, terwijl alles wat officieel was met de alternatieve wereld probeerde mee te hollen. Punkers, kunstenaars, muzikanten, theatermakers, acteurs en misdadigers, het bewoog allemaal in hetzelfde circuit en alles leek mogelijk. Toen was New York nog het ultieme walhalla voor de kunst: wanneer je het daar maakte, dan was je binnen. Kunst schoot alle kanten op: na de performance kunst, kwamen de installaties en videokunst.
Tom Derckx, journalist bij het hippe muziekblad Modern, en zijn maatje Mink Wildeman krijgen in de Dapperstraat (ja, ja, allesbehalve gelukkig in de Dapperstraat) een aanrijding, waarmee de start is gegeven voor de aftakeling van hun vriendschap.
In een gekraakte, voormalige potloodfabriek treffen we Jessica aan, een kunstenares die installaties maakt. Ze deelt de ruimte met Merel, een schilderes. Merel is wel op de Rietveldacademie aangenomen, Jessica niet, maar Merel weet Jessica van haar talent te overtuigen en helpt haar met haar installaties waarin afval en opgezette dieren een prominente rol spelen. Jessica groeit uit tot Jessa XX, schudt Merel van zich af en het succes lijkt voor het grijpen.
De voorgaande en eerste roman van Fons Dellen, voormalig radiomaker en muziekjournalist, heet Echte vrienden en ook in die roman wordt teruggegrepen naar de ronkende jaren ‘80. Maar niet zo sfeervol als in deze tweede roman. Terwijl hij in zijn eerste roman nog naar een literair ritme zocht, lijkt hij het in De kunst, het meisje, de stad te hebben gevonden: in een strak tempo bouwt hij een origineel verhaal op, waarbij splinters van die goede oude tijd van punkers, zuipers, druggies en uitgaanders flink in de rondte vliegen. Vriendschappen worden gekraakt, levens vertrapt en Jessica’s ster blijft maar stijgen. Dellen vertelt het verhaal op luchtige toon en neigt soms zelfs tot een vleugje sarcasme. Hij is bovendien niet wars van wat schimpscheuten naar zijn verleden. Eenmaal begonnen is het moeilijk het boek neer te leggen.
Met een haast sadistisch genoegen straft Dellen blijdschap en succes, liefde en vriendschap af met een lot dat niet voor iedereen positief uitvalt. Het boek verandert zelfs in een kleine thriller, wat nog meer leesplezier geeft. Je kon in de jaren 80 met heel veel wegkomen, maar niet met alles. Fons Dellen wel: hij heeft alweer een mooi boek geschreven.
Fons Dellen – De kunst, het meisje, de stad, Nijgh & Van Ditmar 2022
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Echte vrienden
Over de jaren ‘80:
Joost Niemöller – Broers
Leon Gommers – De ziel van de kakkerlak
Kunst en dromen:
Sara Stridsberg – Droomfabriek
Kunst in New York:
Siri Hustvedt – Wat me lief was