Apocalypse Now
Amerikaanse roman over vader en zoon die het einde van de wereld proberen te overleven.
Zelden zijn er boeken geschreven die aan de ene kant je de rillingen over het lijf laten lopen en aan de andere kant zo pakkend zijn geschreven dat het verhaal je niet meer loslaat, ondanks de gruwelijke inhoud.
Vader en zoon lopen door een landschap waar een dikke laag as overheen ligt. Het is al vrij snel duidelijk dat we in de nadagen van een grote apocalypse zijn. De wereld is aan vuur ten onder gegaan, steden liggen in as, wolken bedekken de hemel, de vallende sneeuw is grauw van de as en op sommige bergruggen brandt het nog. De zon is verduisterd, er groeit niets meer op aarde, alles is brandhout geworden.
Te midden van die catastrofe probeert een vader zijn zoontje mee naar het zuiden te nemen. Ze willen de oceaan bereiken en het zuiden, waar het hopelijk warmer zal zijn. Er zijn maar weinig mensen over. Sommige vermoorden en eten mensen, anderen lopen verdwaasd rond. De man en zijn zoon zijn altijd op hun hoede, mochten ze andere mensen tegenkomen. Wanneer ze een stad bereiken, tuurt de man in de puinhopen naar lichtjes, tekenen van mensen én van gevaar. Maar niet alleen de overlevenden vormen een gevaar.
Het klimaat is koud geworden, er valt bijna altijd regen of sneeuw, ze zijn nat en uitgeput, elke avond moet er een veilig kamp worden gemaakt met vuur. Soms zijn er mensen in de buurt en kan er geen vuur worden gemaakt. De man weet dat zijn einde er aan staat te komen, zijn hoestbuien probeert hij voor zijn zoontje te verbergen, net als het bloed dat hij ophoest.
Ze leven van blikken die ze her en der vinden in de verlaten en vaak verkoolde huizen. Een echt feest is het wanneer ze een flesje coca-cola vinden, een traktatie dat het zoontje niet kent. Langs de eindeloos uitgestorven snelwegen volgen ze het gebarsten asfalt. Soms zien ze nog sporen van de ramp: uitgebrande auto’s met verkoolde inzittenden, die probeerden te ontkomen aan de catastrofe. Soms vinden ze nog niet geplunderde huizen die zelfs aan het vuur zijn ontsnapt.
Het zoontje is bang. Maar wordt ook verscheurd door wat ze zien en meemaken. Moeten ze eten delen met de uitgehongerde mensen die ze tegenkomen, moeten ze doden als ze gevaar lopen? Het zijn geen kinderzaken waarmee de man zijn zoontje moet confronteren. En dat maakt dit verhaal nog schrijnender. De verbondenheid tussen vader en zoon, de afschuwelijke werkelijkheid waarin ze zich bevinden, het heel dunne draadje van hoop, die de vader naar het zuiden doet lopen in de hoop dat tenminste zijn zoontje zal overleven.
Zonder op het apocalypse-verhaal in te gaan, weet Cormac McCarthy op zeer beklemmende manier de catastrofe in beeld te brengen. Net als het moeilijke ademen in de stofwolken, zijn de dialogen kort maar krachtig en hartverscheurend. Dit verhaal is zo realistisch dat het met één klap alle apocalypse-scenario’s en utopie-boeken van tafel veegt. Dit boek heeft het beroemde boek The Brave New World van Aldous Huxley ingehaald. McCarthy’s toekomstbeeld van onze aarde is vele malen angstaanjagender dan welke roman over de toekomst ook. Eenzaamheid en angst, kou en ontberingen, McCarthy’s woorden en beelden snijden door de ziel. Geen boek om vrolijk van te worden, maar zo mooi en menselijk geschreven dat dit een boek is om nooit te vergeten.
Cormac McCarthy – De weg (The Road, vert. Guido Golücke), De Arbeiderspers 2007
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Stella Maris
De passagier
Suttree
De grenstrilogie
Geen land voor oude mannen
Meridiaan van bloed
Net zo verontrustend:
Paul Lynch – Lied van de profeet
Het einde van de wereld:
Davide Longo – De verticale man
Threes Anna – Het laatste land
Over een andere vlucht:
Jésus Carrasco – De vlucht