Gokken, drinken en konijnen
Spannende familieroman over Maltese immigranten in Cardiff.
Dorothy is de jongste telg uit een Maltese immigrantenfamilie in Cardiff. Vader, Frank Gauci, had een kroeg, genaamd the Moonlight Bar, moeder Mary had de zes meisjes. Toen Dorothy werd geboren – alweer geen jongen – was vader op ’t verkeerde been gezet en vond dat hij wel eens een groot gokje mocht maken om de geboorte van een zoon te vieren: de kroeg werd ingezet en verloren. Zo trok Dol samen met de familie naar een nieuwe achteraf straatje, waar moeder maar moest zien hoe ze de huur en andere schulden konden betalen, want haar man kon het gokken niet laten. Wanneer moeder de schulden van de familie inloste, moesten kinderen op de uitkijk staan. Of moest de brandweer uitrukken. En zo verloor Dol haar rechterhandje, wat te meer een reden voor haar vader was om het land aan haar te hebben.
Het is een prachtige, spannende familieroman, die zich afspeelt in de Engelse havenplaats Cardiff. In een ferme schrijfstijl neemt de schrijfster Azzopardi je mee naar het verleden: Doloris, of kortweg Dol, vertelt hoe vader in 1940 aan land kwam in Cardiff, hoe hij aan zijn ring kwam en hoe hij die weer verloor, hoe zij als zesde meisje werd geboren en niet boven de Moonlight Bar woonde, hoe ze een handje verloor, hoe ze afscheid moest nemen van haar zusjes en tenslotte de hele familie uit elkaar viel.
Dit is al een trieste geschiedenis. Maar er wordt nog een schepje bovenop gedaan. Wanneer de moeder is gestorven, gaat Dol naar het oude woonhuis, dat nu helemaal in een afbraakbuurt ligt, en ontmoet daar na vele jaren weer enkele van haar zussen. De geschiedenis wordt tijdens deze ontmoetingen nog wat aangevuld: daar waar maar enkele hoekjes van het verleden waren omgevouwen, wordt nu het hele tapijt omgekeerd en spat de gruwelijke werkelijkheid met grote tranen in ’t gezicht.
Dat is ’t mooie van De schuilplaats: de schrijfster weet een dramatische geschiedenis te vertellen, die al spannend op zichzelf is, maar geeft nog eens een extra input aan het einde van het boek. Een ander onderwerp is het verhaal van een immigrantenkolonie: de Maltezen, die tussen de jaren 1945-1974 met massa’s naar Engeland kwamen om er werk en geld te zoeken. Uitspraken in Malteser dialect, de maffia die op de loer ligt en een wereld van schimmige kroegen en goklokalen, van haven- tot achterbuurtwijken, maar ook een beetje ontheemding. Een wereld van de jaren ’60 met langzame verbetering van het leven, maar ook van bittere armoede en schulden.
De schuilplaats wordt vergeleken met Frank MacCourts De as van mijn moeder maar Azzopardi’s boek is meer het verhaal van een individuele familie die hun lot in eigen handen hebben, terwijl McCourts verhaal vertelt over een tijd waaruit niemand leek te kunnen ontsnappen. Het lijstje van Dol luidt niet voor niets: “Als mijn moeder het huis niet was uitgegaan, was ik niet verbrand; als ze Joe Medora geen huur was schuldig geweest; als Frankie het niet had vergokt; als we het café nog hadden gehad; als Frankie het niet had vergokt; als ik een jongen was geweest; als Frankie mij niet had vergokt.
Maar dit alles is wel gebeurd en zo heeft deze schrijfster, die tijdens een cursus Creatief Schrijven ontdekt werd door een uitgever, dit verhaal ook geschreven. Met deze debuutroman die genomineerd was voor de Booker Price 2000 – niet gewonnen – zal ze het misschien ver schoppen. Een aanrader dus.
Trezza Azzopardi – De schuilplaats (The Hiding Place, vert. M. van Sligter), De Bezige Bij, 2000
Leestips:
Van dezelfde schrijfster:
Herinner mij
Familieromans en armoede:
Monica Ali – Brick Lane
Fiona Mozley – Elmet
Barry Hines – Kes
Frank McCourt – De as van mijn moeder
Smith Henderson – Montana
Nog meer zussen en familiedrama’s:
Majgull Axelsson – Aprilheks
Kjell Johansson – Het rode huis