Een tranendal
De mythe over de vrouw die de Chinese muur ten val bracht.
De meeste mythen uit de internationale mythe reeks, waarvoor schrijvers worden uitgenodigd om een mythe te hervertellen, stammen uit de Griekse helden- en godenwereld. Andere culturen hebben natuurlijk andere mythen en volksverhalen, zoals er in China de mythe is over de vrouw die de Chinese muur ten val bracht, tenminste, een stukje ervan: het verhaal over Meng Jiang Nu.
In een dorp leefden twee families naast elkaar. Op een dag plantte de al oude Meng een wijnrank, die al snel uitgroeide, ook over de tuin van de familie Jiang. Ze besloten daarop de wijnrank te splitsen. In de holte van een helft vonden ze een baby. Ze besloten dat beide families het kind zouden adopteren. De mooie dochter van twee families, Meng Jiang Nu, trouwde met Qiliang, maar reeds op hun trouwdag werd hij door soldaten weggevoerd om aan de Chinese Muur te bouwen. Na een jaar tevergeefs wachten, besloot Meng Jiang Nu haar man op te gaan zoeken.
Toen ze bij de muur aankwam, vertelden de arbeiders, die onder slechte omstandigheden te werk waren gesteld, dat Qiliang door uitputting om het leven was gekomen en dat hij ergens onder de muur was begraven. Meng Jiang Nu ving hierop aan te wenen, ze huilde dikke tranen en sloeg op de muur. Door haar hartstochtelijke geweeklaag brak de muur open en oneindig veel menselijke botten kwamen te voorschijn. Meng Jiang Nu zocht net zo lang tot ze de botten van haar man had gevonden.
De boze keizer van de Qin dynastie (221 – 206 v.Chr.) kwam de schade aan de muur bekijken en zag zo de wenende Meng Jiang Nu. Hij werd verliefd op haar en wilde meteen met haar trouwen. Meng Jiang Nu antwoordde dat ze wel wilde trouwen, maar dat daar drie voorwaarden aan waren verbonden: Qiliang moest een grootse begrafenis krijgen, de keizer en het hof moesten een rouwperiode voor Qiliang in acht nemen en Meng Jiang Nu wilde eerst de oceaan zien voor ze hertrouwde.
De keizer gaf toe aan deze eisen om het hart van de mooie Meng Jiang Nu te winnen. Qiliang werd groots begraven, de gehele hofhouding hield een periode van rouw en de keizer nam Meng Jiang Nu mee naar de oceaan. Aan de rand van het water echter schold Meng Jiang Nu de huid vol van de keizer en wierp zichzelf in de oceaan. Daar hielpen de Draken Koning van de Zee en zijn dochter Meng Jiang Nu om te ontkomen aan de soldaten die haar achterna sprongen om haar het water uit te halen en brachten haar naar hun Draken Paleis.
Dit is de mythe die de Chinese schrijver Su Tong heeft uitgekozen om te herschrijven. In zijn versie legt hij de nadruk op een Chinese streek waar vrouwen niet meer mogen huilen. De vrouwen leren hun tranen te verbergen, of om ze via een ander kanaal te plengen, zoals via een plas doen. Binu had echter geen moeder die haar dit alles leerde. En zo kwam het dat toen Binu op zoek ging naar haar echtgenoot, die door de soldaten was meegenomen om aan de muur te bouwen, ze meerdere keren tranen vergoot. De tranen van Binu kwamen echter niet alleen uit haar ogen, maar haar hele lichaam bracht vaak zo’n zondvloed op gang, dat mensen bang waren met een geest of heks te maken te hebben.
Het verhaal van Binu is echter meer het verhaal van een vrouw die door dik en dun gaat om haar man een dikke winterjas voor de kou van de komende winter te brengen. Ze wordt meerdere malen gevangen, ze delft haar eigen graf en wil graag dood, maar het lot heeft anders gewild: Binu zal de Verzwelgende Berg bereiken, waar haar man aan de muur werkt.
En zo passeren velerlei soorten mensen de revue in dit vreemde verhaal, waar rijke boeven de macht van de keizer tartten, een éénbenige huurmoordenaar door het land trekt en jongeren uit armoede voor hert of voor paard spelen. Hoewel Binu zegeviert over de muur, is het niet dankzij haar slimheid dat ze de muur tot vallen weet te brengen en zo de macht van de keizer breekt. Binu is verscheurd door haar liefde en het zijn haar tranen die haar meermaals redden uit penibele situaties. Binu is iets te gelaten in haar slachtofferrol en het is moeilijk te peilen wat Su Tong hiermee heeft bedoeld.
Su Tong wordt wel als een pionier in de Chinese literatuur gezien wegens zijn soms controversiële romans. Één boek van de Chinese schrijver Su Tong is vooral bekend dankzij de verfilming ervan door Zhang Yimou: Raise the Red Lantern. Ook zijn boek Vrouwen en concubines geniet enige bekendheid in het buitenland.
Tijdens de Qin dynastie begon men ca. 200 v.Chr. met de bouw aan de Chinese Muur, die uiteindelijk zo’n 6259 kilometer lang werd. Men zegt wel dat voor elke meter muur een arbeider het leven liet. En zo zijn er veel verhalen rond de Chinese muur, zoals ook dat van Meng Jiang Nu. Volgens de moderne mythe is de Chinese muur het enige menselijke bouwwerk dat vanaf de maan te zien is. Maar dat zal dan wel alleen door Chang’e kunnen worden gezien, het vrouwtje dat volgens de Chinezen op de maan woont, maar dat is weer een ander verhaal (zie Bi Feiyu – De maanopera).
Su Tong – Binu en de Chinese muur (Binu and the Great Wall, vert. uit het Engels: Paul Witte), De Bezige Bij, 2009
Leestips
Sprookjes, volksverhalen en mythen uit China:
Bi Feiyu – De maanopera
David Kherdian – Aap. De reis naar het westen
Rashid Novaire – Het lied van de rog
Han Shaogong – Woordenboek van Maqaio
De verhalen uit de internationale serie mythen:
Ali Smith – Meisje ontmoet jongen
Karin Armstrong – Mythen
Margaret Atwood – Penelope
Michael Faber – Het vuurevangelie
David Grossman – Leeuwenhonger
Viktor Pelevin – De helm der verschrikking
Jeanette Winterson – Zwaarte