Op de Amsterdamse grachten
Engelse roman over de avonturen van een Nederlandse jongeman in Amsterdam, begin 20ste eeuw.
Piet Barol is de hoofdpersoon die Richard Mason heeft gecreëerd voor zijn misschien wel eerste deel van een serie over een jongeman die de wereld wil veroveren. Geschiedenis van een genotzoeker eindigt met de woorden: ‘wordt vervolgd’.
Hoewel van simpele afkomst, is Piet Barol allerminst een eenvoudig karakter. Hij heeft zich tot taak gesteld om hogerop te komen, om het milieu waarin hij is opgegroeid, te ontvluchten. Nu valt het milieu waar Piet vandaan komt wel mee: zijn moeder was zangeres en zijn vader werkte op de universiteit van Leiden, geen echte armoedzaaiers dus. Maar ze hadden natuurlijk geen majestueus pand op de Amsterdamse grachten, waar Piet gaat solliciteren als privé-leraar voor de zoon van de familie Vermeulen-Sickerts. Maarten en Jacobine hebben twee dochters, Constance en Louisa en een zoon, Egbert, die echter al sinds jaren het huis niet uit wilt. Piet zal niet alleen leraar zijn, maar zal ook moeten proberen Egbert het huis uit te krijgen.
Piet haalt al zijn charmes uit de kast om Jacobine te overtuigen om hem aan te nemen. Van zijn moeder heeft hij genoeg trucjes geleerd om de wereld te manipuleren en zo speelt hij als introductie van zijn pianospel een flirterig stuk uit Bizet’s opera Carmen, dat bij Jacobine gevoelens losmaakt, die ze al jaren niet heeft gevoeld.
Want Piet mag dan wel de persoon zijn waarom het allemaal draait, ook de familie Vermeulen krijgt uitgebreid aandacht in deze roman. Zo probeert Maarten zijn zaken deels met God te sluiten: lukt hem iets – en hij is al zo rijk – dan is hij God iets verschuldigd. Dat hij daarmee voorbij gaat aan de noden van anderen, zoals zijn vrouw, is hij zich niet bewust. Wanneer hij in de ‘Paniek van 1907’ (een economische crisis in Amerika) onder dreigt te gaan, blijft hij moedig aan het roer van zijn familie staan.
Piet maakt geen afspraken met God, maar met zichzelf. Hij wil hogerop komen, hij wil thuis zijn in zo’n huis als de Vermeulens hebben en daarvoor doet hij veel. Ondanks dat de zusjes Constance en Louisa geen lieverdjes zijn en veel van zijn snoeverij door hebben, lukt het hem wonderbaarlijk de gehele familie in te palmen. Maar hij heeft ook zijn zwakheden: hij weet dat hij met vuur speelt, wanneer hij toegeeft aan wat zijn lichaam nodig heeft. En zo loopt toch niet alles zo perfect als Piet heeft gehoopt.
Het lijkt er op dat Egbert het syndroom van Gilles de la Tourette heeft, zo prachtig beschreven in het boek Mr. Tourette en ik van de Noorse schrijver Pelle Sandstrak. Egbert leidt aan dwangneuroses en samen met Piet probeert hij deze te bestrijden. Dit is het enige zwakke punt in de roman: Piet is niet bepaald een psychotherapeut en Mason gaat niet heel diep in op de ziekte van de jongste spruit van de Vermeulens.
De familie Vermeulen zal de storm die Piet door het huis laat waaien, echter goed doorstaan. Piet heeft zijn zinnen op Amerika gezet en boekt, zodra hij het geld heeft, een reis daarheen. Alleen gaat het luxe-schip waarop hij zijn zinnen heeft gezet, niet naar Amerika, maar naar Zuid-Afrika, waar wij Piet verlaten wanneer hij in Johannesburg is aangekomen.
En zo komen we aan in het geboorteland van Richard Mason, die er ook enkele jaren van zijn jeugd doorbracht, voordat zijn ouders naar Engeland emigreerden. Piet zelf had geen echte plannen klaar voor Zuid-Afrika. Mason heeft kennelijk wel plannen voor zijn Hollandse strebertje, waarover we in een volgend boek kunnen lezen. Geschiedenis van een genotzoeker leest behoorlijk vlot weg en niemand is perfect in het verhaal, wat de nodige spanningen creëert. Het is een mooi boek over schuld en boete met op de achtergrond het leven op de grachtengordel, begin twintigste eeuw. Ondanks dat Piet zijn zwakheden en een behoorlijk egoïstisch inslag heeft om ten koste van alles te bereiken wat hij wil, kijk ik uit naar Piet’s avonturen in Zuid-Afrika.
Richard Mason – Geschiedenis van een genotzoeker (History of a Pleasure Seeker, vert. Dennis Keesmaat). De Bezige Bij 2011
Leestips
Van dezelfde schrijver:
De verlichte kamers
Nog een Hollander in de hoofdrol van een buitenlands boek:
David Mitchell – De niet verhoorde gebeden van Jacob Zoet
Romans spelend in Nederland, begin 20ste eeuw:
Martin Hendriksma – Familievlees
Gerrit Komrij – De klopgeest
Willem van Toorn – Stoom