Ontheemding
Spaanse roman over een zoon en zijn ouders.
Juan komt naar huis voor de begrafenis van zijn vader. Sinds een aantal jaren woont hij in Schotland, nadat hij met veel moeite het ouderlijk huis in Cruces had verlaten. Zijn vader had een timmerwerkplaats, die hij werd geacht over te nemen. Maar het suffe plattelandsleven en de sobere levensstijl van zijn ouders waren voor Juan geen ideaal toekomstbeeld, waarna hij naar Schotland vertrok. Hij behield een minimaal contact met zijn ouders en vaak nam hij de telefoontjes van zijn zus zelfs niet aan. Die heeft hem dan ook het een en ander mee te delen, wanneer hij eindelijk thuis opduikt, te laat om afscheid van zijn vader te nemen.
Jesús Carrasco brak door met zijn prachtige roman De vlucht, waarin zijn ruige geboortestreek Extremadura met groffe en rake streken wordt beschreven. Een verhaal dat van alle kanten aan je trekt: beeldend, vervreemdend, benauwend, rauw en toch ook mooi. Zijn tweede in het Nederlands verschenen boek, De grond onder onze voeten, speelt in een fictieve wereld, waar ook behoorlijk rauwe randjes aan zitten: over een door oorlog ontheemde man die terugkeert naar de grond van zijn voorvaderen. In elke roman zit altijd iets van de schrijver, ook al waren deze twee romans behoorlijk fictief. Deze derde in het Nederlands vertaalde roman – Terug naar huis – is een stuk persoonlijker en mist de rauwheid die zo kenmerkend is voor de Extremadura. Maar het boek heeft wel hetzelfde thema als De grond onder onze voeten: ontheemding.
Carrasco woonde zelf ook enkele jaren in het Schotse Edinburgh, maar heimwee naar zijn geboortestreek bleef aan hem knagen, in tegenstelling tot Juan, die eigenlijk het liefst altijd van Spanje vandaan was gebleven, bang om net zo’n sober leven te krijgen als zijn ouders. Terwijl zijn retourticket in zijn broekzak zit, zijn er echter omstandigheden die maken dat hij dat ticket niet kan gebruiken.
Een ander thema uit het verhaal is die van een moeder–zoon relatie, omdat Juan de rol van verzorger voor zijn dementerende moeder zal moeten aannemen. Dit geeft sentimentele beelden, wat zorgt voor een voortkabbelend verhaal. Juan verkent opnieuw zijn geboortestreek en zijn familie. Wat allemaal goed onder woorden is gebracht, maar echte passie is er niet. Het verhaal vind ik een beetje tam, in tegenstelling tot Carrasco’s vorige romans waar heftige gevoelens zoals rauwheid en geweld ingebed waren. Het vuur uit zijn vorige romans is gedoofd. Ervoor in de plaats een zacht pruttelend verhaal over dementie, ouders en thuis.
Jesús Carrasco – Terug naar huis (Lleváme a casa, vert. Arie van der Wal), Meulenhoff 2021
Leestips:
Van dezelfde schrijver:
De grond onder onze voeten
De vlucht
Over zonen en hun moeder met dementie of Alzheimer:
Christian Kracht – Eurotrash
Jeffrey Moore – De geheugenkunstenaars
Moeder-zoon relatie:
Tommy Wieringa – Caesarion
Philipp Blom – Bij storm aan zee
J.M. Coetzee – De oude vrouw en de katten
Nog een Spaanse schrijver over zijn ouders:
Manuel Vilas – Ordesa