Hameren
Originele Noorse roman over jongen die een dip heeft.
In het begin is het wennen aan de schrijfstijl van deze eigenzinnige roman Naïef. Super. Het doet sterk denken aan een opstel van een 10-jarig kind. De meeste zinnen beginnen met ‘Ik’. “Ik heb twee vrienden”, “Ik denk na”, “Ik baalde ervan”. Ik zus, ik zo. Ook inhoudelijk krijg je even het idee dat het een kind is die schrijft over zijn kind-zijn. Maar wanneer je eenmaal gewend bent aan de stijl en dieper duikt in het leven van de hoofdpersoon wordt het leuk en fascinerend.
De hoofdpersoon heeft een dip en wil zich een tijdje helemaal terugtrekken en zijn leven overdenken. Zijn enige contact lijkt eerst de fax-relatie met zijn vriend Kim die ergens diep in de sneeuw in het koude Noorden blijkt te zitten. Als therapie koopt hij een bal en vervolgens een hamerbankje, waarbij hij zijn gedachten op nul kan zetten. Maar al spoedig volgt de vriendschap met het jongetje Børre, waardoor hij ook in aanraking komt met een meisje. En tenslotte is het de reis naar New York die hem helemaal uit de put haalt: zijn broer valt eigenlijk best wel mee en hij zelf ook. Er tussendoor spelen de theorieën over tijd en universum, die de hoofdpersoon leest in een boek, wat hem verwart, fascineert en ook een beetje de smaak om te leven teruggeeft.
Het is niet alleen de naïef aandoende schrijfstijl die de show steelt van dit boek. Het is ook het geniale verhaal over een jongen die in een dip zit. Op aandoenlijke wijze wordt het karakter van de hoofdpersoon uit de doeken gedaan: hij gaat leuk met Børre om, vindt Ken niet leuk omdat die te grof is, weet op naïeve manier het meisje Lise in te palmen en is helemaal gelukkig als hij merkt dat zijn broer hem nodig heeft.
De rariteit van het boek zit hem in de lijstjes. De hoofdpersoon maakt herhaaldelijk lijstjes van wat hij wel of niet leuk vindt. Deze lijstjes geven je stof tot nadenken of doen je glimlachen, ook al staat er niets ongewoons in. Het is vooral het feit dat de hoofdpersoon bijna manisch met deze lijstjes omgaat, zodat je ervan doordrongen raakt dat de lijstjes meer zijn dan alleen een opsomming van leuke of niet leuke dingen.
Dan is er het wetenschappelijke boek van Paul over theorieën van atoomtijden. De overpeinzingen over al deze wetenschap loopt als een rode draad door het boek en is in schril contrast met de schijnbare naïviteit van de hoofdpersoon.
De spanning in het boek zit hem in het feit dat je absoluut niet weet wat je kunt verwachten: gaat deze jongen blunders maken omdat hij zo naïef is? Wordt het verhaal een klucht? Gaat het oppassen op Børre wel goed? Gaat hij een foute auto kopen? Kan hij wel autorijden of gaat hij het proefritje uitbuiten? Moet er niet iets ergs gebeuren om hem wakker te schudden? Stort het vliegtuig neer? Krijgt hij ruzie met zijn broer? Loopt de hond weg?
Het boek doet in de verte denken aan Dave Eggers’ Een Hartverscheurend Verhaal Van Duizelingwekkende Genialiteit. Ook dit is een verhaal in een ongewoon jasje over een normale jongen, die niet sporadisch veel drinkt, drugs gebruikt, achter de vrouwen aangaat of gemeen is, maar eigenlijk heel lief voor zijn broertje zorgt. Maar Erlend Loe gaat veel verder in zijn vernieuwende stijl dan Dave Eggers. Door lijstjes en schema’s, door zeer simpel taalgebruik schrijft hij over een jongen die op zoek is naar de zin van zijn leven. Het verhaal gaat veel dieper dan zijn stijl doet vermoeden en geeft bovendien op zeer originele wijze kleur aan een dip.
De jonge schrijver Erlend Loe die in Noorwegen aan de kunst- en filmacademie studeerde, kreeg met zijn literaire debuut Tatt av kvinnen/Gone with the women al snel de status van cultschrijver. Naïef. Super. is zijn tweede roman en zit in een revolutionair jasje. Het boek is humoristisch, fascinerend, vernieuwend en mooi uitgegeven.
Erlend Loe – Naïef. Super. (Naiv. Super.), De Geus 2001
Leestips:
Van dezelfde schrijver:
Gelukkig getrouwd
Muleum
Volvo Vrachtwagens
Doppler
Tang
Maria & José
Een jongen die ook mappen (kaarten) maakt:
Reif Larsen – De verzamelde werken van T.S. Spivet
Lijstjes maken:
Nele Pollatschek – Kleinigheden
Amerikaans cultboek:
Dave Eggers – Een Hartverscheurend Verhaal Van Duizelingwekkende Genialiteit