Hoe ver moet je gaan?
Nederlandse roman over een aanslag op een slachthuis.
Je kunt je laten overhalen door vrienden of familie om vegetariër te worden. Je kunt ook overtuigd raken om geen vlees meer te eten na het zien van gruwelijke beelden over de vleesindustrie. In De vegetariër van Han Tang stopt een vrouw abrupt met vleeseten nadat ze bloederige dromen over vlees kreeg. Het gruwelijke debacle dat speelt in een slachthuis in de roman Koe zal je ook wel tot nadenken zetten, net zoals de roman De ziel in het bloed van Ana Paula Maya, waarin een stelletje slachters voor het mysterie van een groepje verdwenen koeien komt te staan. Stuk voor stuk ruige, maar onderhoudende romans, voor iedereen die van literatuur houdt.
Geen verhaal over grote helden
Carolina Trujillo predikt niet van een hoge toren om het vlees te laten staan. Deze roman nagelt wel de slachtindustrie aan de schandpaal, maar is niet mild voor de strijders die de wereld vleesvrij willen maken en dieren een onbezorgd leven willen geven.
Een actievoerder verkleed als varken in de sloot. Dat is de openingsscène van De instructies en het zet meteen de toon van het boek: dit is geen verhaal over grote helden. Het is Mol die door de sloot kruipt, nadat hij en een ploeg activisten een slachthuis in de fik hebben gestoken. Wat het nodige vuurwerk gaf, dat prachtig aansloot op alle vonkenspuwende vuurpijlen die in die oudejaarsnacht toch al de lucht onrustig maakten.
De liefde
Mol had een oude vlam ontmoet en voelt nog steeds veel voor Nora, zodat hij zich laat overhalen toe te treden tot haar activistenclubje dat er alles aan doet om mensen vegetariër te maken: straatacties, restaurants ontregelen, dieren bevrijden en het laatste project: het grootste slachthuis van Nederland onklaar maken.
Ergens, diep in zichzelf, weet Mol dat Nora’s acties niet altijd goed zullen aflopen. Maar hij wil gewoon dichtbij haarzijn, stiekem hopend op meer dan vriendelijke woorden. Daarom neemt hij het stelletje amateurs voor lief die zijn opgetrommeld om de vleesindustrie een poepje te laten ruiken. Mol heeft geen hoge pet op van zijn collega’s, zeker niet van de mannen waarmee Nora zich omringt: een Viking die de verkeerde tijd ingereden was, iemand met een grote bos gelige dreadlocks en een legerjas, de andere een glimmende kuif en krijtstreeppak en een soort Jezus van in de vijftig met een elektrische sigaret. Het is een opvallend en kleurrijk gezelschap dat vanuit vakantieparken de aanslag nauwlettend voorbereidt.
Een handboek voor de revolutie
Mol, de verteller van het verhaal, zit echter in de nor wanneer hij het verhaal uit de doeken doet: het verhaal verspringt telkens naar de aanloop, de uitvoering en de afloop. Wat soms de spanning een beetje vertraagt. Via een bevriende advocaat gaan zijn schrijfsels naar Nora, die het nodige commentaar op zijn verslagen geeft: ze wil zijn schrijven omvormen tot een handboek voor de revolutie, waar Mol niet al te blij van wordt.
Rebellenbloed
Misschien moet je uit een land komen waar het recht op vrijheid nooit evident was en de strijd erom bloederig, om met een zeker sarcasme klungelige Nederlandse milieuactivisten te beschrijven. Carolina Trujillo werd in 1970 in Montevideo (Uruguay) geboren en weet waar ze het over heeft: ze is de dochter van vrijheidsstrijders (Tupamaro’s), en het is dankzij haar guerilla-ouders dat ze in Nederland is terechtgekomen. Toen haar vader in het gevang belandde, vluchtte ze met moeder en zusje eerst naar Argentinië en vervolgens naar Nederland. Er stroomt duidelijk rebellenbloed door haar aderen en de boeken die ze schreef hebben allemaal te maken met de vrijheidsstrijd en Zuid-Amerika, waar ze meerdere keren naar terugkeerde. In feite is De instructies haar eerste boek dat helemaal in Nederland speelt, zonder buitenlandse raakvlakken. En begonnen de vrijheidsstrijders in haar vorige roman Vrije radicalen al langzaam plaats te maken voor milieuactivisten.
De instructies is een aanwinst voor de Nederlandse literatuur. Het verhaal kent geen winnaars en is met zijn sarcastische vertelstijl een boek om heel wat mensen aan te raden om te lezen, of je ze nu de vegetarische hoek in wilt drukken of niet. Dit is wéér zo’n onderhoudende roman, voor iedereen die van literatuur houdt.
Carolina Trujillo – De instructies, Koppernik 2024
Leestips
Literatuur over slachthuizen:
Ana Paula Maya – De ziel in het bloed
Beat Sterchi – Koe
Vegetariërs:
Han Kang – De vegetariër
J.M. Coetzee – Dierenleven
Jonathan Safran Foer – Dieren eten
Over milieuactivisten:
Rachel Kushner – Creation Lake
Eleanor Catton – Het woud van Birnam
Milieuromans:
Jonathan Franzen – Schokgolven
Ilija Trojanow – Smeltend ijs
Michael Christie – Greenwood