Schuld en boete
Spaanse roman over een oorlogsfotograaf die bezoek krijgt van een ex.
Wat kunnen de gevolgen zijn van een genomineerde World Press Foto die in de hele wereld bekend raakt?
Fotograaf Faulques heeft nooit stilgestaan bij de onderwerpen van zijn foto’s. Alles wat voor hem telde was op het juiste moment afdrukken. Nu leidt hij een teruggetrokken leven in een vuurtoren bij een klein Spaans stadje aan zee. Gefascineerd door schilderijen met veldslagen is hij een eigen panorama beginnen te schilderen op de binnenmuren van de vuurtoren. Hierin verwerkt hij ook zijn verleden als oorlogsfotograaf en probeert hij zijn herinneringen te begraven aan zijn liefde Olvido.
Zijn eenzame bestaan wordt verstoord door het bezoek van een Kroatische soldaat, die hij op het eerste gezicht niet herkent. Pas na ettelijke aanwijzingen van de soldaat herkent Faulquez het gezicht dat hem eer en beroemdheid heeft gebracht. Ex-soldaat Markovitsch vertelt wie Faulquez ooit tijdens de oorlog in Kroatië heeft gefotografeerd. Wat er voordat de foto werd genomen was gebeurd, maar vooral wat er nadat de foto was genomen, gebeurde. Voor Markovitsch had de prijswinnende foto verstrekkende gevolgen. Waar hij Faulquez allerminst dankbaar voor is.
Oorzaak en gevolg. Het thema van een prachtige roman die andere kanten van een gruwelijke oorlog laat zien. De Spaanse schrijver Arturo Pérez Reverte is oorlogscorrespondent geweest. Misschien heeft hij ook zijn geweten laten spreken. Er is niet alleen de vraag wie al die anonieme mensen zijn die dagelijks in de media op foto’s verschijnen, ook de ethiek van verslaggevers komt in het verhaal aan de orde. In hoeverre kan een oorlogsfotograaf het strijdtoneel beïnvloeden? Kan hij mensenlevens redden, of brengt hij juist mensen in gevaar?
Dit zijn prangende vragen die het verhaal oproept. Faulquez, schilder van het kwaad, blijkt een naar trekje aan al zijn bezoeken aan oorlogsgebieden te hebben overgehouden: hij is gaan houden van de strijdtonelen, van het leed dat de oorlog mensen aandoet. Waarom zou hij anders alles met zoveel gevoel en passie op de muren willen zetten? Hij is niet alleen niet begaan met een van zijn onbekende modellen, waarmee hij geld heeft verdiend, er zit nóg een addertje onder het gras. Niet voor niets kan hij Olvida niet vergeten.
Markovitsch zegt hem eerlijk dat hij gekomen is om Faulquez te doden. Maar eerst wil hij dat Faulquez begrijpt waarom. De twee mannen hebben gesprekken over de meest uiteenlopende onderwerpen. Markovitsch leert de man kennen die zijn leven heeft veranderd, Faulquez leert zijn ziel te openen.
De Spaanse schrijver Arturo Pérez-Reverte is bekend om zijn reeks boeken over kapitein Alatriste, een soort musketier die in de 17de eeuw met het zwaard tekeer ging tegen de Spaanse inquisitie. Deze avonturenromans staan in schril contrast met wat de schrijver in De schilder van het kwaad voor serieuze zaken heeft aangestipt. Geen Spaanse historische gebeurtenissen, zoals in zijn andere romans, maar een introverte kijk op oorlogsethiek. Er komen geen gekruiste degens in het verhaal voor, wel heel wat trieste verhalen over oorlogsmisdaden. De schilder van het kwaad is een pakkende roman met een bittere ondertoon.
Arthuro Pérez Reverte – De schilder van het kwaad (El pintor des batallas, vert. Jean Schalekamp), Meulenhoff 2007
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Schaduwtango
De balkanoorlog in literatuur:
Maurizio Maggiani – Reiziger in de nacht
Oorlog en heden en verleden:
Matthew Olshan – Waterland
Over oorlogscorrespondenten:
Gunnar Kopperud – Verlangen
James Meek – We zetten nu de afdaling in