Een sprookje voor vrede
Israëlisch sprookje voor kinderen en grote mensen.
De Israëlische Amos Oz is behalve schrijver ook druk bezig met de Israëlische politiek. Hij is een van de oprichters van de Vredesbeweging in Israël (Peace Now), schrijft stukken in de krant en is prominent aanwezig in het onrustige Israël. Van al zijn literaire werk had zijn autobiografische roman Een verhaal van liefde en duisternis dat in Nederland in 2002 verscheen, het meeste succes.
En nu is er een sprookje van zijn hand. Sprookjes zijn voor kinderen en voor volwassenen. Meestal hebben ze een boodschap. Gierige mensen krijgen lik op stuk, gulzige mensen worden gestraft, eerlijkheid wordt beloond. In sprookjes is alles mogelijk. Tovenaars oefenen hun macht uit, heksen halen streken uit, iemand kan zomaar een prinsesje worden, dieren kunnen spreken.
In Amos Oz’ sprookje is het de berggeest, Nehri, die een dorp in zijn greep houdt. Op een dag zijn alle dieren uit het dorp verdwenen en zelfs de herinneringen eraan probeert men weg te wissen. De dorpelingen leven in angst en vergrendelen alle deuren en ramen als de nacht valt. Ze verdenken Nehri van de ontvoering van de dieren, maar diep in hun onderbewustzijn weten ze dat ook zij schuld eraan hadden.
Daarom wordt de kinderen niets verteld, en ook al leren de kinderen van de juf op school welke dieren er hebben bestaan en welke geluiden ze maakten, voor de kinderen zijn de dieren fictieve personages geworden die alleen in sprookjes bestaan.
Toch zijn er kinderen die op onderzoek uitgaan. Zeker nadat de kleine Nimi, die voor drie weken was verdwenen, de hinnikzucht had opgelopen. Matti en Maja raken er langzaam van overtuigd dat dieren wel degelijk in hun dorp hadden bestaan en op een dag negeren ze alle verboden om diep het woud in te lopen, op zoek naar sporen van leven.
Doordat ze hun nek hadden uitgestoken, komen ze achter het geheim van de verdwenen dieren. Nu heeft een sprookje meestal een goed einde. Maar dit sprookje niet. Er wordt een oplossing voor het dierloze dorp aangedragen aan het einde van het verhaal: er moet gepraat worden. Gedachten aan wraakacties moeten opzij gezet worden, de buitenbeentjes moeten geaccepteerd worden en het dierenleed moet niet overdreven worden.
En zo is dit sprookje, dat speelt in een dorp aan de rand van een heel groot bos, een landschap dat je niet snel met Israël associeert, toch een Israëlisch sprookje. Want het pleit voor vrede die behaald wordt doordat alle partijen rond een tafel gaan zitten. Het is te hopen dat Amos Oz ooit een nawoord voor dit sprookje kan schrijven: en ze leven nog lang en gelukkig…
Amos Oz – plotseling diep in het woud (Pitom beomek hajaär, vert. Hilde Pach), De Bezige Bij, 2006
Leeslinks
Van dezelfde schrijver:
Panter in de kelder
Judas
Een verhaal van liefde en duisternis
Een ander boek dat pleit voor vrede:
Louis de Bernières – Vogels zonder vleugels
Nog enkele sprookjes:
Karen Duve – De ontvoerde prinses
Naema Tahir – Groenkapje en de bekeerde wolf
Juri Rytchëu – Teryky
Rascha Peper – Waterscheerling