Moeders vertellen de waarheid altijd op dinsdag
Vernieuwende Nederlandse roman over een Marokkaanse familie.
Mehdi Ajoeb is de jonge vader van de ‘langverwachte’ baby, die te midden van haar familie uit de buik van haar moeder Diana komt. Nog voor haar geboorte begint ze aan het verhaal van haar familie, vooral over de Marokkaanse tak, de Ajoeb’s, die een tijdje een slagerij in Rotterdam hebben gehad.
De langverwachte is een prachtige en onderhoudende roman over een Marokkaanse familie in multi-cultureel Nederland, maar is bovenal een feest van Nederlandse taal. Abdelkader Benali oogstte met zijn eerdere roman Bruiloft aan zee al een succes, zoals de Geertjan Lubberhuizen Prijs voor het beste romandebuut. De langverwachte kreeg De Libris Literatuur Prijs 2003.
Benali’s verhalen zijn nooit rechttoe rechtaan. De verhaallijnen van de diverse personen meanderen door zijn boek, waarbij er lussen naar het verleden worden gemaakt, verhalen abrupt afbreken en later weer worden opgenomen. Verhalen over een Marokkaanse cultuur die in Nederland een eigen plaats aan het zoeken is. Over tradities die wel of niet in ere worden gehouden. Over mensen die heimwee hebben naar een streek waarvan ze eigenlijk hebben gezworen er nooit meer terug te keren.
Een portret van een Marokkaanse samenleving in Nederland, met zijn imam’s en geloven in kwakzalf-dokters. Benali zet op hilarische wijze deze cultuur neer, zonder echter te veel de draak te steken met zowel Marokkaanse als Nederlandse gebruiken.
Zijn zinnen zijn een niet te stuiten opmars van woorden en beeldspraken; er spreekt een vrolijkheid en vrijheid uit zijn woorden die je niet vaak in de Nederlandse taal tegenkomt. Zoals al vaker Nederlandse schrijvers van Marokkaanse afkomst hebben bewezen, zijn zij een verfrissing voor onze taal. Ze jongleren met woorden en zinnen alsof ze net een nieuw speeltje in de hand hebben gekregen. Wat ook in wezen zo is omdat hun moedertaal veelal Marokkaans is, en waardoor ze misschien meer onbekommerd in het Nederlands kunnen schrijven. Benali’s beeldspraak laat zien dat hij behalve schrijver ook een goede observator is van het leven om hem heen. En niet bang is met cliché’s te gooien.
“Ik zeg u, meneer: er komt niks goeds van als onze kinderen naast BMW’s en Mercedes Benz, ze roken Marlboro en Camel alsof ze het hebben uitgevonden, doen aan bizznizz, iwa safi, ze praten Engels met elkaar, of weet ik veel welke taal, ze doen alsof hun ouders lucht zijn, en nu gaan ze ook nog schrijven!” Citaat van Mehdi’s kwade vader die niet begrijpt waarom een Marokkaan een boek schrijft met verhalen over zijn familie. Gelukkig is dit niet Benali’s eigen mening, die zijn eerste roman over een Rotterdamse familie die terug naar Marokko gaat voor een bruiloft thuis schreef, te midden van een rumoerig huishouden met 9 kinderen. In een kakafonie van televisie, radio, ouders, broers en zussen moest je je met taal verstaanbaar maken. Zoals hij vertelt in een interview met De Groene uit 14-05-1997: “Er was thuis taalmagie.”
Naast enkele toneelscripts (De ongelukkige en Jasser), kwam er ook een verhalenbundel uit onder de naam Berichten uit Maanzaad Stad. Benali’s tweede roman met de toepasselijke naam De langverwachte is zijn doorbraak die de echte literatuurkenners eigenlijk al hadden moeten aan zien komen toen Bruiloft aan zee werd gepubliceerd in 1996. Een schrijver die zo ongedwongen met zowel de taal als zijn verhaallijnen omgaat is een heerlijkheid in de soms sobere Nederlandse romancultuur.
Abdelkader Benali – De langverwachte, Vassallucci, 2003
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Bruiloft aan zee
Meer taalfeesten met Marokkaanse achtergrond:
Hafid Bouazza – Paravion
Hafid Bouazza – Momo
Hafid Bouazza – Salomon (De andere oever)
Khalid Boudou – Het schnitzelparadijs
Fouad Laroui – Kijk uit voor parachutisten
Fouad Laroui – Judith en Jamal
Fouad Laroui – De tanden van de topograaf
Meer over de islamitische godsdienst:
Tahar Ben Jelloun – Papa, wat is een moslim?
Nog meer Marokkaans/Westerse literatuur:
Tahar Ben Jelloun – De schrijver
Over een hardere kant van Marokko:
Tahar Ben Jelloun – Een verblindende afwezigheid van licht