Het kleurrijke leven in Londen
Vrolijke zedenroman over immigranten families in Londen.
Wanneer het Archie Jones niet gelukt is om zelfmoord te plegen, komt hij op de dag dat de wereld zou vergaan (volgens de Jehova’s getuigen) Clara Bowden tegen. Hoewel zij een stuk jonger is en van Jamaicaanse afkomst, trouwt hij met haar. Samen met zijn vriend Samad Iqbal, van Bengaalse afkomst en getrouwd met Alsana, bouwt hij een leven op in een kleurrijke wijk van Londen. Hij krijgt een dochter, Irie, en Samad en Alsana krijgen een jongens-tweeling: Millat en Magid.
De vrienden, die elkaar in de Tweede Wereldoorlog hebben leren kennen, bespreken de problemen van het leven in hun stamkroeg O’Connells, beheerd door Abdul Mickey, een eigenaar van Arabische afkomst. Gingen de problemen eerst over de godsdienst, ze gaan geleidelijk steeds meer over de opvoeding van de kinderen, die, hoe ouder ze worden vooral Samad hoofdpijn bezorgen: hij had zo graag echte Moslim-zonen willen hebben, maar zijn kinderen zijn alleen maar bezig steeds Engelser te worden. Dan besluit Samad een van zijn zonen, Magid, terug naar Bangladesh te sturen, om er tenminste een te redden.
Marcus Chalfen, een wetenschapper op het gebied van genen, weet Magid terug uit Bangladesh te krijgen, maar dan zijn de zorgen nog lang niet over.
Een roman over het kleurrijke leven in Engeland, vol met grote vraagstukken zoals afkomst, tweede generatie immigranten, godsdienst en extreme organisaties.
Het lijkt wel of Zadie Smith de draak steekt met de verschillende afkomsten van de hoofdpersonen: Jamaica, Bangladesh, Oost Europa (The Chalfens) en Arabië (de familie Abdul). Alleen de Engelsen blijven redelijk buiten schot (omdat ze ook niet zo veel voorkomen in haar verhaal).
Ze weet met een luchtigheid en een gezonde portie satire te schrijven over de Islam, Jehova’s Getuige, alsmede over het fundamentalisme (KEVIN) en over FATE, een zeer radicale linkse groep, en over genenmanipulatie (ToekomstMuis@). Het Joods-zijn (Archi) en Oost Europa komen er wat bekaaid vanaf.
Het boek verhaalt over de vervreemding die emigranten kunnen voelen in een nieuw land. Vooral Samad heeft het er erg moeilijk mee, ondanks dat hij ook van de geneugten van Engeland proeft.
Maar het mooiste deel van het verhaal is misschien wel de houding van de kinderen die gebukt lijken te gaan onder een soort ontheemding. Ze zijn niet Engels en mogen dat ook niet worden van hun ouders (Magid en Millat), terwijl ze alles in Engeland leren. Clara heeft zich helemaal van haar moeder afgesloten (Jamaica), terwijl haar dochter Irie, een generatie verder, toch weer haar roots voelt en ze opzoekt.
De familie Chalfen, oorspronkelijk uit Oost Europa, leeft als ‘mensen van aanzien’. Maar ook hier keert een zoon zich tegen zijn ouders en hun levensstijl.
Het boek is vrij hilarisch geschreven. De schrijfster geeft prachtige omschrijvingen van personen met zowel hun fysieke als culturele trekjes. De stad Londen komt er, behalve wat geografische aanwijzingen, bekakt vanaf. Maar dat doet niet af aan het verhaal.
Wat wel een beetje jammer is, is dat het boek nét iets te lang is. (402 pagina’s, in kleine letters) Misschien hadden de beschouwende verhandelingen zoals over bijvoorbeeld de ToekomstMuis@ wat korter gemogen. Maar vooral de vlotte dialogen, vaak doorspekt met straattaal, zijn erg goed.
Deze wel zeer jonge schrijfster (24), van Jamaicaanse afkomst – ze woont bij haar moeder in de Londense wijk Willesden, waar het boek zich ook afspeelt – heeft met deze debuutroman hoog gescoord. Het is zeer bewonderenswaardig hoe ze zich vooral ook in oudere personen, zoals Samad en Archibald, kan inleven.
Ze wordt terecht een van de belangrijkste schrijfsters van een nieuwe Britse generatie genoemd. Het is wachten op haar tweede boek.
Zadie Smith – Witte tanden, (White teeth, vert. Sophie Brinkman), Prometheus 2000
Boekentips:
Van dezelfde schrijfster:
Over schoonheid
Over Jamacainen in Londen in 1948:
Andrea Levy – Klein eiland
Over een Indiaas gezin in Londen:
Preethi Nair – Honderd tinten wit
Over Banglesi in Londen:
Monica Ali – Brick Lane
Over een blank gezin in Londen:
Maggie Gee – Een gewoon gezin
Over een Indiër die Engels wil worden:
Hari Kunzru – De poseur
Indiase roots in Londen:
Hanif Kureishi – De boeddha van de buitenwijk
Afrikaanse roots in Parijs:
Calixthe Beyala – Mama heeft een minnaar