Je bloed of je leven
Chinese familieroman over een gezin dat leeft van bloedverkoop.
Mooie Chinese roman die vertelt over een man die, wanneer hij geld nodig heeft, zijn bloed verkoopt. Het is het verhaal over een gezin dat zich door de barre tijden van de Chinese geschiedenis weet heen te slaan, een verhaal over het Chinese volk, dat op een sprookje lijkt.
In simpele bewoordingen, maar met veel humor, vaart en in mooie sterke stijl wordt het verhaal verteld van Xu Sanguan, die naast zijn eigen kinderen een zoon van een ander opvoedt en desondanks veel van deze jongen houdt. Toch weigert hij elke keer als hij bloed heeft verkocht dat geld aan hem te spenderen, tot de jongen zo ernstig ziek is dat Xu Sanguan besluit achter elkaar bloed te verkopen om hem zo te redden.
Het ritueel van het bloed verkopen – veel water drinken, de man in het ziekenhuis omkopen, na de bloeddonatie een rituele maaltijd van varkenslevertjes en rijstwijn nuttigen – zit Xu Sanguan zo in het bloed dat wanneer hij op late leeftijd varkenslevertjes wil, hij denkt dat hij daarvoor eerst bloed moet geven.
Het verhaal geeft een beeld van het Chinese volk dat alle rampen over zich heen laat komen en gewoon door gaat met leven. Het is het verhaal van mensen die zich met alles en iedereen bemoeien en met de wind meewaaien om te overleven.
Xu Sanguan heeft het helemaal niet breed en laat zijn vrouw Xu Yulan met de zijde handschoenen die hij elke maand op de fabriek krijgt uitgereikt, kleren maken voor het hele gezin. Wanneer ze dan het meest noodzakelijke hebben, wordt alles weggehaald door de slager, waarop Xu Sanguan besluit dat het tijd is om bloed te verkopen. Ondanks de culturele revolutie, en misschien dankzij het bloed verkopen, weet Xu Sanguan met zijn gezin te overleven. Als hij oud is en bloed wil verkopen, kunnen ze wel tien maal de maaltijd kopen die ze willen, dus hoeven ze eindelijk niet alle eindjes aan elkaar te knopen.
Hoewel de culturele revolutie en zijn afschuwelijke consequenties voor het dagelijks leven ook in dit boek worden behandeld, wordt het op een meer afstandelijke manier gedaan: het wordt beschreven als de zoveelste natuurplaag, zoals ook de hongersnood. Het accent ligt op het Chinese volk dat overleeft. Over hun manier van met elkaar omgaan, burengeruchten, burenhulp, jaloezie. Het boek geeft een prachtig plaatje van de Chinese maatschappij in de onderste gelederen. Niet over intellectuelen of over boeren, gewoon over een Chinees arbeidersgezin.
Ook opvallend is de afwezigheid van ‘slechtheid’ in het boek. Natuurlijk gebeuren er dingen die wij zouden betitelen als slecht, maar op de een of andere manier gaat Xu Sanguan met deze dingen om als is het zijn lot: ondanks het vreemdgaan van zijn vrouw Xu Yulan een goed huwelijk in stand blijven houden, zijn buitenechtelijke zoon Yile opvoeden en van hem houden, het lot ondergaan van de slager die het huis komt leeghalen, zijn schaamte nemen als hij inderdaad verkeerd is geweest, de gelatenheid over de ongerechtigheid tijdens de Culturele revolutie. Xu Sanguan neemt het leven zoals het is, maar heeft als basis goedheid tegenover de medemens.
Het verhaal is origineel, honderd procent Chinees en goed opgebouwd. Maar het is vooral de stijl van het boek, een prachtig simpel, soepel lopend verhaal met ontroerende en humoristische dialogen dat de kracht van dit boek is.
De jonge Chinese schrijver Yu Hua kreeg bekendheid toen de verfilming van zijn gelijknamige boek Leven in 1994 in Cannes werd vertoond.
De bloedverkoper is net zo ontwapenend als Balzac en Het Chinese naaistertje van Dai Sijie en heeft dezelfde strekking als de IJslandse saga Onafhankelijke mensen van Laxness.
Yu Hua – De bloedverkoper, (Chronicle of a Blood Merchant, vert. Martine Torfs), De Geus, 2004
Leeslinks
Nog meer Chinese familieromans:
Mo Yan – Grote borsten, brede heupen
Mo Yan – De knoflookliederen en Het rode korenveld
Jung Chang – Wilde zwanen
Andere Chinese literatuur:
Ye Zhaoyan – Nanjing 1937, een liefdesgeschiedenis
Ha Jin – Uit het gareel
Ha Jin – De waanzinnige
Ha Jin – Wachten
Dai Sijie – Balzac en het Chinese naaistertje
Jaia Sun Childers – Dochters van de rode zon
Lulu Wang – Het Lelietheater
Een IJslandse familiesaga:
Halldór Laxness – Onafhankelijke mensen