Waar of niet waar
Engelse roman over zwarte rechter die in privé-problemen komt.
Daniel Savage’s ster is rijzende in het rechtbankleven. Hij is tot rechter benoemd, ook al vermoedt hij dat dat iets met zijn huidskleur te maken heeft: hij is Engelands eerste gekleurde rechter. Maar dan lijkt het leven van rechter Savage heel langzaam ineen te zakken in een poel van leugens en bedrog.
In de verte lijkt het boek op Het vreugdevuur der ijdelheden, een Amerikaanse roman van Tom Wolfe, ware het niet dat Rechter Savage een Engels boek over de Britse maatschappij is en dat racisme geen hoofdthema is, net zoals het over een rechter zelf gaat die niet verdwaalt in een ambtelijke gerechtsmolen.
Wat de boeken allebei gemeen hebben is dat het over een leven gaat dat zonder dat de persoon er iets aan kan doen, stroomafwaarts gaat, de teloorgang wordt steeds sneller voortgestuwd ondanks pogingen tot reddingsacties. Hoewel deze teloorgang voor rechter Savage lang niet zo zwaar is als die van de hoofdpersoon in Het vreugdevuur der ijdelheden. De teloorgang speelt zich ook voornamelijk af in het hoofd van Savage zelf, die overal donkere wolken ziet opdoemen, zijn zorgvuldig uitgekozen weg ziet wegglibberen, omdat hij om zich heen op een web van leugens en problemen stuit, precies zoals in zijn werk.
Zijn werk bestaat uit een reconstructie van feiten maken, de leugens proberen te detecteren, een jury laten zien hoe ze een criminele daad moeten beoordelen. En terwijl Savage met één oor naar advocaten, aanklagers en getuigen luistert, presideert hij als rechter ook over zijn eigen leven. Zijn eigen lei is niet schoon. Is vreemdgaan een misdaad? In hoeverre is hij nog verantwoordelijk voor zijn Koreaanse ex-vriendinnetje Minnie Kwan die zijn leven in de war dreigt te gooien? Is liegen tegen je vrouw een misdaad?
Vooral leugens en ontboezemingen bouwen zich op wanneer Savage een proces voorzit met negen verdachten, jongeren die een steen vanaf een viaduct naar de onderliggende rondweg hebben gegooid.
Tim Parks, een Engelse schrijver die al tientallen jaren met Italiaanse vrouw en kinderen in Verona woont, schrijft na ettelijke romans zich afspelend in Italië weer een roman geplaatst in Engeland. Vooral over de burgerlijke maatschappij met zijn sociale klassen.
Maar dat is het hoofdthema niet. Het hoofdthema is een man in identiteitscrisis wiens huwelijk op de klippen loopt. Ondanks of dankzij een dochter die meer dan aan het puberen is, ondanks een vrouw die van haar man houdt en hem eens zijn vreemdgaan had vergeven.
Het verhaal ontrafelt gedeeltelijk hoe Savage’ vreemdgaan in het verleden werd ontdekt. Zowel dochter als vrouw van zijn beste vriend spelen hierin een dubieuze rol. Ook wordt er naar de pers uitgelekt. Iedereen behalve Savage’s zoon Tom lijkt in een complot te zitten. En toch geeft het verhaal uiteindelijk geen oordeel over het waarom van deze lasterpraktijken. De enige die terechtstaat is rechter Savage zelf. De enige die liegt, ondanks dat hij andere mensen daarvan beschuldigt, is hijzelf.
Tim Parks schrijven is spannend en meeslepend. Een mix tussen een thriller en een psychologische roman, over een man van middelbare leeftijd die in een crisis belandt. De prachtige samensmelting van rechtbankwerk en familiezaken en de karakters rond de hoofdpersoon maken dat het boek nooit saai of egocentrisch wordt. In een rap en regelmatig tempo wordt je het leven ingeslingerd van een Engelse zwarte rechter die presideert over waar of niet waar.
Tim Parks – Rechter Savage (Judge Savage, vert. C.M.L. Kisling) De Arbeiderspers, 2003
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Dromen over zeeën en rivieren
Buiten bereik
Nieuwe kleren voor Massimina
Over een Amerikaanse teloorgang:
Tom Wolfe – Het vreugdevuur der ijdelheden
Over andere gekleurde gezinnen in Engeland:
Zadie Smith – Witte tanden
Monica Ali – Brick Lane
Kamila Shamsie – Huis in brand
Andrea Levy – Klein eiland
Maggie Gee – Een gewoon gezin