Wie was Johnny Lim?
Meeslepende Maleisische roman over een geheimzinnige vader.
Jasper Lim is de zoon van de beruchte Johnny Lim die zijn rijkdom vergaarde met de Harmony Zijdefabriek in de Kinta Vallei in het toenmalige Malakka. Alleen werd er alles behalve zijde verhandeld volgens Jasper. Sterker nog, het hele verleden van Johnny wijst erop dat zijn vader een zeer slechte man was. Via krantenarchieven probeert Jasper het verleden van zijn vader te reconstrueren.
Tijdens de begrafenis van zijn vader krijgt hij een pakketje in de handen gedrukt van een blanke vreemdeling uit wiens taal geen wijs is te komen.
Het blijkt het dagboek van Jaspers moeder die tijdens zijn geboorte stierf. Snow Soong was indertijd de mooiste vrouw van de Kinta Vallei. Ze kwam uit een hoogstaande familie en Johnny mocht in zijn handen knijpen dat hij in zo’n rijke familie kwam. Het relaas van Snow over onder andere een verlate huwelijksreis waarbij het echtpaar werd vergezeld door de Engelsen Peter Wormwood en Frederick Honey en door de Japanner Kunichika, geeft echter een geheel andere blik op Johnny die Jasper van zijn vader heeft.
Tenslotte komt ook de Engelsman Wormwood aan het woord over zijn vriendschap met Johnny. En over Snow en over haar dagboek. Het zet de daden van Johnny, die volgens zijn zoon fout was ten tijden van de Japanse bezetting in de jaren 40, in een totaal ander daglicht.
Wie was Johnny Lim? Niet alleen zijn zoon stelt deze vraag, maar ook de lezer zal na het lezen van deze meeslepende roman nog steeds niet helemaal weten wie Johnny Lim in werkelijkheid was.
De debuutroman De zijdehandelaar is een boek dat je niet zomaar zal laten liggen. Het heeft zoveel aantrekkelijke ingrediënten dat weinig lezers dit boek zullen weerstaan. Er is de romantiek van oosterse sferen en het kolonialisme, want het speelt midden vorige eeuw in het broeierige Malakka, wat tegenwoordig Maleisië heet. Het bevat een spannend eiland-verhaal met een tyfoon, een bijna schipbreuk en het primitieve overleven op een eilandje. Het gaat over vriendschap, over loyaliteit en over liefde. Het gaat over communisme en de oorlog tussen China, Malakka en Japan.
Het gehele verhaal is in een spannende opzet geschreven, want je krijgt van drie kanten het verhaal te horen over Johnny Lim. Een rijke man voor wie je meteen sympathie opvat wanneer je over zijn eerste daden leest. Hoe de zoon ook zijn best doet zijn vader zwart te maken, de lezer denkt er waarschijnlijk het zijne van. Een man die zich als arbeider op weet te werken tot de rechterhand van een rijke zijdehandelaar, een man die de hand weet te veroveren van een prachtige dochter uit een rijke familie, een man die een hartstochtelijke vriendschap sluit met een losgeslagen Engelsman, een man die keuzes moet maken in de oorlog.
Het dagboek van Snow Loong laat zien dat Johnny niet zozeer de aantrekkelijke en gevierde man was die zijn zoon in hem meent te zien. Haar ouders stonden hoog boven hem en haar klasse keek een beetje neer op een Chinees die zich via arbeid omhoog had weten te werken.
Het verhaal van Peter Wormwood bevestigt deze mening en doet er nog een schepje bovenop: Snow’s ouders waren helemaal niet blij met het huwelijk dat hun dochter had bedongen. Ook doet Peter de vraag rijzen waarom Snow is getrouwd met Johnny. Reeds op hun late huwelijksreis weet Snow dat ze Johnny zal verlaten.
De meest beschreven episode uit het leven van Johnny is de huwelijksreis naar de Zeven Maagden Eilanden. Een avontuurlijke en spannende reis die alle verhoudingen op de spits dreef. Niet alleen Johnny’s huwelijk blijkt dan uit los zand te bestaan, ook zijn vriendschap met Peter Wormwood komt onder hoogspanning te staan. En welke rol speelde de Japanner Kunichika?
De Maleisische schrijver Tash Aw groeide op in Maleisië als kind van Chinese ouders. Hij volgde een internationale opleiding die hij beëindigde met een studie in Engeland voor advocaat. Deze opmerkelijke debuutroman werd in de internationale pers al menigmaal vergeleken met werk van Joseph Conrad en Anthony Burgess. Iedereen in dit boek blijkt zijn eigen geheimen te hebben. Maar welke waren van Johnny? Tropische avonturen in een gekoloniseerd land met daarbij een vleugje Chinese cultuur omringen deze vraag. Het is een vlot geschreven en spannend boek dat je moeilijk kunt dichtslaan.
Tash Aw – De zijdehandelaar (The Harmony Silk Factory, vert. Ton Heuvelmans) Mouria, 2005
Leeslinks
Van dezelfde auteur:
Wij, de overlevenden
Vijfsterrenmiljardair
Over een avontuur in Birma:
Daniel Mason – De pianostemmer
Meeslepende roman over de oorlog in Birma, Maleisië en India:
Amitav Ghosh – Het glazen paleis