Spannende rondleiding door zomaar een dorp
Duitse roman over een fictief voormalig Oost-Duits dorpje.
We rijden allemaal wel eens door onbekende, dromerige dorpjes en weinigen staan erbij stil hoe het leven er zou zijn, of ooit is geweest. De oorspronkelijk uit Bosnië komende schrijver Saša Stanišić is gek op geschiedenis en lijkt wel te hebben stilgestaan in zo’n dorpje, op zoek naar zijn bewoners en de verhalen erachter. Alleen is dit voormalige Oost-Duitslandse dorpje, Fürstenfelde genaamd, grotendeels uit zijn fantasie ontsproten. Niet dat dit iets uitmaakt voor de lezer. Stanišić trekt je mee het dorp in, op een avond voor een groot dorpsfeest.
En zo maken we kennis met een paar dorpelingen, zoals mevrouw Kranz, een plaatselijke beroemdheid wegens haar ‘Heimat’-schilderijen van het dorp en omgeving. De nacht voor het feest trekt mevrouw Kranz, in kaplaarzen, de nacht in voor een speciaal schilderij. Ook meneer Schramm, oud-militair en ooit deel van het team dat verantwoordelijk was voor het vlak bij het dorp gestationeerde afweergeschut, sluipt door de nacht voor het feest. Zijn voornemen is niet fraai en wordt vertraagd door het gemis aan sigaretten: de sigarettenautomaat in het dorp weigert een pakje af te geven. Dan is er de boerendochter Anna, die de nacht gebruikt om hard te lopen, en Johann, de leerling van de klokkenluider, die zich voorbereidt op het examen klokkenluiden. Zijn moeder, mevrouw Schwermuth, beheert het lokale museum en lijkt in de kelder zelfs geheime documenten te bewaren. Zij weet alles over het dorp. En dan is er nog Ulli’s garage, een illegaal dranklokaal, populair omdat “nergens anders zitgelegenheid en leugens en een koelkast zo bij elkaar komen”.
Het is trouwens niet zo lang geleden dat de veerman is gestorven: ook hij krijgt een plek in het verhaal. Net zoals een hongerige moervos, die door de nacht sluipt op zoek naar eten voor zijn kinderen. En dan zijn er nog veel verhalen over het verleden van het dorp: over het varken met een mensenkop, over de vondst van 2 duivelse geweien in het moeras, over de komst van de pest naar het dorp en nog veel meer.
Het is schitterend hoe Stanišić een dorp tot leven brengt in één nacht, aan de hand van een handvol dorpelingen en prachtige legendes. De verteller is als een gids die je aan de hand meetrekt door de nacht, achter de mensen en de vos aan, en telkens spannende anekdotes toevoegt aan de gebeurtenissen van die nacht, zodat je je op een bijzonder onderhoudende rondleiding voelt, met verhalen die je meermaals de rillingen over je rug doen lopen.
Wanneer de mysterieuze sluiers van de nacht optrekken en de feestelijkheden aanvangen, krijgt het dorp zijn normale trekken weer terug, is iedereen moe, wordt het feest gevierd zonder al te veel hoogtepunten, maar is de lezer een bont gekleurd verhaal rijker, over zomaar een dorp in Duitsland.
Wat een feest om te lezen! Stanišić heeft een prachtige vertelstijl: je hangt figuurlijk gezien aan zijn lippen totdat het feest over is. Dan heb je het idee dat je het dorp kent en wanneer je weer door onbekende dorpen rijdt, zul je altijd aan Fürstenfelde denken, want wie weet, gaat jouw weg dwars door dit dorp met eigenzinnige inwoners.
Saša Stanišić – Nacht voor het feest (Vor dem Fest, vert.: Annemarie Vlaming) Ambo/Anthos 2014
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Herkomst
Leven in afgelegen dorpen:
Rolf Lappert – Benjamin Schillings droom
Het roerige bestaan van afgelegen dorpen:
Rolf Bauerdick – Hoe de Madonna op de maan belandde
Evelio Roserio – De vertrapten
Ilona van Mil – De stilte van Sugarmilk Falls
Nog meer dorpsverhalen:
Jakub Milecki – Aangrenzende kleuren