Liefde maakt blind
Spannende Victoriaanse roman over twee vrouwen.
Aan het einde van de 19de eeuw heeft Margaret Prior zichzelf tot doel gesteld vrouwen te bezoeken in de beruchte Londense gevangenis Millbank. Al snel wordt ze echter aangetrokken tot specifiek één gevangene, Selina Dawes, een vrouw die na een fataal afgelopen spiritistische séance is veroordeeld tot een paar jaar zitten.
Selina Dawes heeft paranormale gaven die ze steeds beter weet te exploiteren, ook al gebruikt ze daarbij gewone goocheltrucs. Geïntrigeerd door Selina’s verleden en haar mooie verschijning, verliest Magaret zich in deze vrouw en is Selina de enige die ze blijft bezoeken in de gevangenis.
Ook Margarets verleden speelt weer op, een verleden dat ze juist had willen uitwissen door haar gevangenisbezoeken. Uiteindelijk is ze verliefd en smeedt ze snode plannen met Selina, maar of ze daarmee haar geluk bewerkstelligt…
De roman is opgebouwd uit twee delen: het verhaal van Margaret Prior en het verhaal van Selina Dawes. Het grootste verhaal bestaat uit de dagboekaantekeningen van Margaret die vertelt over haar gevangenisbezoeken en hoe haar familie daarop reageert, want het blijkt dat Margaret herstellende is van een geestelijke inzinking. Het mooie van het verhaal is dat je geheel op de hand van Margaret blijft, totdat zich toch enkele barstjes manifesteren en je je begint af te vragen of Margaret wel degelijk al hersteld is.
Selina’s verhaal, korte stukken, vertellen haar geschiedenis, die tot het einde bijna allemaal kloppen met de verhalen die Margaret te horen krijgt. En ook hier komt er een addertje van onder het gras kijken aan het einde van het boek.
De setting van de roman in het donkere Victoriaanse Londen maakt het nog eens extra spannend: Donkere gevangenisgangen, mistig en vies weer en onduidelijke genootschappen zoals die van het spiritisme.
Aan de ene kant lijkt het leven van de rijke mensen een saaie boel en moeten ze hun leven spanning en inhoud geven door middel van spiritistische séances, nemen ze opium om te vergeten, maar leiden ze ook een puriteins leven, waarin een lesbische liefde zeker taboe is. In die wereld van etiquette, waartoe Margarets moeder behoort, moet Margaret zich een plaatsje zien te veroveren. Haar vader, kort geleden gestorven, was anders, maar is er niet meer om haar los te rukken van haar moeders tirannie.
Selina daarentegen lijkt meer een meisje van het volk, die zich langzaam omhoog werkt via haar ‘spiritistische’ gaven. Haar verhaal lijkt in een sprookje te eindigen, wanneer een rijke vrouw, die per se contact wil met haar gestorven zoontje, haar in huis opneemt en een ‘dame’ van haar maakt.
De gevangenisbewaaksters zijn uiteraard ‘bulldog’-achtige vrouwen, zonder een spatje medeleven, tegen wie Margaret, ondanks haar status, niet veel kan uitrichten. Het zijn de bewaaksters die het soort van Selina het beste menen te kennen. Zij waarschuwen Margaret, en miss Ridley probeert haar bezoeken zelfs te verhinderen.
Kortom: het rollenspel is compleet: goede en slechte mensen, armen en rijken tegen de achtergrond van een modderig en donker Londen. De ultieme verlossing is Italië, een land van zon en warmte.
Sarah Waters, wiens debuutroman Tipping the velvet in hetzelfde decor speelt, weet ons te verrassen met een einde waarin de waarheid wankelt en je het rollenspel opnieuw zou moeten doornemen.
Deze roman was vorig jaar dan ook terecht genomineerd voor de Booker O’Connel Prize. Hij wordt vergeleken met de spanning van Edgar Allan Poe’s verhalen en de erotiek van Jeanette Winterson.
Sarah Waters – Affiniteit, (Affinity, vert. Marion op den Camp) Nijgh & Van Ditmar 2000
Leestips
Andere Victoriaanse romans:
John Griesemer – Signaal en ruis
Arthur Phillips – Angelica
Wesley Stace – Versleuteld verleden
Michel Faber – Lelieblank, scharlakenrood
Susanna Clarke – Jonathan Strange & Mr. Norrell
Over twee andere vrouwen en spiritisme:
Hilary Mantel – Voorbij het zwart
Lesbische liefde:
Jeanette Winterson – Op het lichaam geschreven
Marjolein Houweling – Niemandsland
Nog meer geschiedenis en spiritisme:
Gerrit Komrij – De klopgeest