Lied van verlangen
Nederlandse roman over een opstandeling in heel oud China.
Lied van verlangen
” ‘Een rog aaien,
wil ik met jou,
ronde vis in zeewater
en als we moe en oud zijn
weten we het nog,
toen aaiden we een rog,
we weten het nog,
later.’ ”
Vertellen is een gave die niet iedere schrijver heeft. Vooral in de hedendaagse Nederlandse literatuur zijn er weinig vertellers. Schrijvers houden er bovendien van om hun eigen zielenroerselen centraal in hun boeken te plaatsen. Weinig romanschrijvers wagen zich op het pad van de volledige verbeelding. De Nederlandse schrijver Rashid Novaire is een van die zeldzame schrijvers die kan vertellen en fantaseren.
Niet dat het verhaal van Het lied van de rog geheel aan zijn fantasie is ontsproten. De Shangdynastie uit de 11de eeuw v. Chr., een van de eerste Chinese dynastieën, heeft echt bestaan en de weinige feiten die bekend zijn uit deze tijd heeft Novaire gebruikt als steunpilaren in zijn verhaal.
De Shang-maatschappij bestond uit enkele steden en nederzettingen. Je behoorde tot de keizerlijke hofhouding of je was een onderworpene. En wanneer je een onderworpene was, was je leven niets waard en kwam je ziel niet in de hemel. De bron van inkomsten was landbouw en roofbouw. Want het rijk werd omgeven door barbaarse volkeren, en regelmatig geplunderd voor slaven en vee.
Een van de hoofdpersonages, Fu Chen, woonde in de 12de nederzetting en was oeverbouwer: hij probeerde de altijd in beweging zijnde rivier onder controle te houden. Zijn leven verandert drastisch wanneer op een dag een afvallige vrouw wordt gevangen en in zijn huis wordt opgesloten. Fu Chen moet haar bewaken, maar raakt in de war van een vrouw zo dicht bij hem.
Li Ting is de dochter van Li Chung, een kaartenmaker aan het hof van keizer Zhou Xin. Toen Li Chung kaarten tekende van gebieden die niet bekend waren, dus niet bestonden voor het Hof, werd Li Chung opgehangen. Zijn dochter besloot hierop dat er meer moest zijn dan het keizerrijk en begon een revolutie te prediken. Het Lied van de rog werd haar lied van verlangen naar een nieuwe tijd.
In een interview met uitgeverij De Geus legt Novaire uit dat Li Ting kan worden gezien als Ayaan Hirsi Ali: “Imponerend door haar overmoed en gedrevenheid, maar ook weerstand oproepend door haar woede en haar haast.”
Tweespalt is er voortdurend in het verhaal. Fu Chen voelt zich aan de ene kant heel erg aangetrokken door Li Ting, aan de andere kant laakt hij haar overmoed en is hij doodsbang voor de autoriteiten, dus verraadt hij haar meerdere malen. Maar aan de andere kant heeft Li Ting meerdere malen haar leven te danken aan anti-held Fu Chen.
Het is een sprookjesachtig verhaal met krijgers, concubines, een revolutionaire, een eenvoudige oeverbouwer en andere karakters die zijn aangeraakt door de tand des tijds: de Shangdynastie staat op het punt om te verdwijnen. Er is een nieuwe wereld op komst. De laatste zin van het verhaal spreekt echter boekdelen: “Al bleek vrijwel meteen dat de meesten het niet eens wisten: dat de hemel voor hen was vergrendeld”.
Het lied van de rog is een verhaal over de zich herhalende geschiedenis. Over oude tijden en verlangen naar nieuwe tijden. Zoals Fu Chen heel terecht opmerkt: een rog aaien is niet makkelijk. Hij is te snel om aan te raken. Rashid Novaire heeft met deze avonturenroman niet alleen de oude keizerlijke legers uit China uit de klei getrokken, maar laat ook zien dat de geschiedenis zich herhaalt: kleine revolutionairen laten sporen achter, die echter zullen worden begraven onder nieuwe wereldordes die beginnen met de steun van het volk, maar altijd eindigen met onderdrukking.
Rashid Novaire houdt ervan om zijn lezers mee op wereldreis te nemen. Zijn debuutroman Maïsroest (2003) speelt op het Boheemse platteland, zijn verhalenbundel Reigers in Caïro neemt de lezer mee naar plekken zoals San Diego, Giethoorn, Polen, Caïro, India, Parijs of Chicago. Het vertellen zit Rashid Novaire in zijn bloed: Maïsroest kwam in 2003 op de shortlist van de Libris Prijs. Met Het lied van de rog is Novaire nog verder de wereld ingetrokken en nog dieper de tijd in. Met zoveel gemak, dat de wereld op zijn lijf lijkt te staan geschreven. Net als het schrijven.
Rashid Novaire – Het lied van de rog, De Geus 2007
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Maïsroest
Afkomst
Chinese verhalen:
Bi Feiyu – Maanopera
David Kherdian – Aap. De reis naar het westen
Su Tong – Binu en de Chinese muur
Han Shaogong – Woordenboek van Maqiao