Een boek vol Virtual Reality
Een verhalenbordeel uit België.
De kern van het verhaal: er waren eens een koning en koningin, die geen kinderen konden krijgen. Het stel groeide uit elkaar en de koningin neemt haar intrek in een ander kasteel. En opeens was ze toch zwanger. Een prins werd geboren en hij groeit op in het koninklijk paleis, waar hij een gedegen opvoeding krijgt. Op een dag wordt hij koning, niemand weet wat met de oude koning is gebeurd. Maar het volk mort en komt in opstand. Dan breekt er een winter aan, zo ijzig en koud, dat zelfs het vuur bevriest. De koning doet er alles aan om te overleven. Het woord ‘warmte’ wordt zelfs verboden. Ondertussen begint het volk aan een bestorming van het paleis. De koning denkt warmte te kunnen vinden bij ‘het meisje met de rode haren’. Wanneer zij gesignaleerd wordt en de koning haar vindt, verdwijnt hij met haar in het niets… Maar het paleisleven gaat gewoon door als was de koning daar en de volksopstand neemt steeds grimmiger vormen aan.
Onder de opstandelingen bevinden zich verschillende personages: Aardbeienmond, Prometheus, Tongkat, de Muurvrouw, Spijkerman, Juan en Vuurhaar, met allen hun eigen verhaal. Deze wel zeer uitbundige explosie van fantasie en woorden is een wondere, wrede wereld vol kunst en magie. Een verhaal dat eigenlijk geen verhaal mag zijn. Zoals de schrijver Verhelst zelf zegt in een interview met De Groene Amsterdammer (20-11-1996): “Mensen denken dat je een boek moet snappen. Dat is belachelijk, er is niets te snappen. Ik geloof niet in doelmatigheid, laat staan dat er een soort doelgerichtheid zou zijn. Je hebt de vrijheid om te interpreteren zoals je wilt. Elke lezer kan zijn eigen film maken, waarin hij meespeelt of weigert mee te spelen. Een soort virtual reality.”
Het boek gooit alle tijden door elkaar. Meen je je te bevinden in een moderne tijd, even later bevindt je je in de mythische tijd van Titanen. Een sprookjeskoning met een hofhouding van de Zonnekoning, de bouw van een kathedraal à la Gaudi, klopjachten door de stad zoals in de tweede wereldoorlog, mannen in regenjas met zonnebril van de Russische geheime dienst, krakers, Hells Angels… Het boek is een opeenhoping van geschiedenisbeelden en/of filmbeelden. Of als een verhalenbordeel, zoals de subtitel van het boek al luidt. Het boek zit vol dromen, het leven doet onwerkelijk aan. Dromen worden als drugs verkocht, of mannen raken verslaafd aan meisjes die hen dromen verkopen.
De schrijfstijl is prachtig. Met net weer andere woorden weet hij de eenvoudige dingen te omschrijven, zodat er nog meer gevoel en beeld te voorschijn komt. Pure poëzie als je sommige zinnen eruit licht. Het boek lijkt één groot stripverhaal in alleen maar woorden. Een woordenfeest.
Dan zijn er zijn beschrijvingen van de IJswinter. Het landschap tinkelt en rinkelt van de stukjes ijs. Hij bouwt een kathedraal van ijsstukjes, die je voor je ziet als een wonder van architectuur. De bruidskamer die de kamerjongen en Aardbeienmond klaar maken, geeft je de kriebels in je handen om ook mee te creëren, net zoals de fontein waarvan de waterstralen een jurk weven in alle kleuren van de regenboog. Allemaal oogverblindende kunstwerken.
Het verhaal lijkt een wreed sprookje voor volwassenen. Oorlog, opstand en geweld. Het verhaal zelf is matig, hoewel er wel kleine ontwikkelingen zijn die het verhaal iets meer uitdiepen. Liefde en bedrog. Toch had ik bij de laatste hoofdstukken wel een beetje dat ik alles al kende. Omdat je hetzelfde verhaal elke keer weer vanuit een andere persoon beleeft, krijgt het verhaal op het laatst geen nieuwe perspectieven meer, wordt het zelfs wat ingewikkeld, betreffende al de personages die erin voorkomen en wordt die veelvoud van heftige beelden soms wel wat veel.
Peter Verhelst, uit België afkomstig, heeft al diverse poëziebundels en romans gepubliceerd, waaronder in 1995 Het spierenalfabeten in 1996 De kleurenvanger. Tongkat, uit 1999, werd al bekroond met de prijs ‘Jonge gouden uil 2000’. Het boek is ook een van de genomineerden voor de Libris Prijs 2000. Terecht, want het is een waar feest om dit boek te mogen lezen.
Peter Verhelst – Tongkat, Prometheus, 1999
Boekentips:
Van dezelfde schrijver:
Voor het vergeten
Geschiedenis van een berg
Zwerm
Literair vuurwerk uit Roemenië:
Mircea Cărtărescu – Solenoïde
Nog meer mooie woorden uit België:
Saskia de Coster – Held
Ook een boek vol poëzie:
Hafid Bouazza – Momo