Nachtmerrieland
Belgische parabel over de moderne mens.
Hoe zou het zijn wanneer de evolutie in één mensenleven zou kunnen plaatsvinden? Geschiedenis van een berg vat het zo samen: dieren worden uit hun natuurlijke omgeving geplukt en zoals men vroeger de slaven naar de nieuwe werelden vervoerden, worden de dieren in schepen gezet en komen ze in een onbekende wereld aan, waar ze een spoedcursus mens worden krijgen: rechtop lopen, kleren dragen, manieren leren, leren spreken, lachen en converseren.
Dat is in het boek niveau één, wat met een vignet met een D wordt beloond: het dier mag zich inwoner van Droomland noemen. Bovendien krijgt hij het belangrijkste hulpmiddel dat de moderne mens al bijna als een verlengstuk van zijn wezen kan beschouwen: een mobieltje. “Dat is zowel uw identiteitskaart als uw telefoon waarop u voorlopig alleen maar kunt worden opgebeld – bij uw volgende promotie komt daar verandering in, per promotie krijgt u belkrediet en meer icoontjes. Die telefoon is u even dierbaar als uw hart. Verliest u de telefoon, dan bent u dood. Overigens kunt u ook foto’s nemen en opslaan, zodat u vanaf nu in het bezit bent van een geheugen.”
De snelcursus mens worden heeft echter één ding over het hoofd gezien: gevoelens. De hoofdpersoon en verteller van het verhaal heeft er lol in om mens te worden en doet erg zijn best om alle opdrachten zo goed mogelijk uit te voeren. Misschien is zijn drijfveer angst, want hij ziet regelmatig lotgenoten in het niets verdwijnen. Maar hij haalt het, wordt manager, krijgt verantwoordelijkheid, zit vergaderingen voor, maar blijft verantwoording afleggen aan de mens die hem heeft opgeleid. Totdat hij de leider van Droomland tegenkomt, totdat hij achter geheimen komt die bewijzen dat de mens niet altijd eerlijk is, totdat hij achter de coulissen kan kijken van deze vrolijke wereld.
Wanneer er een grote catastrofe plaatsvindt, komt hij in actie en begint hij bevelen te negeren: hij is een mens in opstand geworden. En zie hier de geschiedenis van de berg, de geschiedenis van Droomland. Je zou het beter Nachtmerrieland kunnen noemen, want Droomland is een maatschappij die bestaat uit mensen die worden gedrild naar de wensen van de leiding. En hoe hogerop de mensen komen, hoe meer fraudegevoelig ze worden, hoe meer ze willen graaien in de rijkdom van de aarde. Komt ons dat bekend voor? Jawel.
Geschiedenis van een berg zie ik als een aanklacht tegen onze huidige maatschappij, waar graaiers sociale structuren kapotmaken, waar mobiele telefoons worden gebruikt om de mensen als lammeren zo gehoorzaam te maken. De mens als slaaf van de consumptiemaatschappij, als een individu dat vergeet lief te hebben, dat vergeet zijn eigen gevoelens te volgen, dat vergeet dat we met z’n allen op een wereld zijn en daarom onze medemens moeten respecteren. Ooit zal onze beschaving ineenstorten, waarna een berg puin zal achterblijven.
Peter Verhelst heeft een knappe parabel geschreven, en zoals we van hem kennen: in prachtige woorden en zinnen. Een nieuw, klein juweeltje voor de Nederlandstalige literatuur.
Peter Verhelst – Geschiedenis van een berg, Prometheus 2013
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Voor het vergeten
Tongkat
Zwerm
Hoe de wereld eruit zou zien wanneer de geschiedenis anders was verlopen:
Christian Kracht – Ik zal hier zijn bij zonneschijn en schaduw
Christoph Ransmayr – Morbus Kithara
Owen Sheers – Verzet
Stephen Fry – geschiedenis schrijven