Ieder voor zich
Chileense roman over een vluchteling, een vader en dochter.
Marcela’s relatie is uit, haar ontslag bij een communicatiebedrijf getekend en nu lijkt haar leven doelloos in Santiago de Chile. Ze besluit haar vader een bezoekje te brengen in Punta Arenas, een barre streek waar Miguel al een paar jaar woont.
Miguel vist een Zuid-Koreaanse man uit zee. Afkomstig van een grote vissersboot. Hij besluit de vluchteling niet aan te geven, maar hem op weg te helpen naar waar de man ook naar op zoek is. In ieder geval niet terug naar de boot. Miguel neemt de vluchteling stiekem mee naar huis.
Lee, of hoe hij ook heet, monsterde op een vissersboot aan en belandt in de harde wereld van een Chinese varende visfabriek, waar de bemanning als slaven of gevangenen worden behandeld.
Deze drie karakters komen bij elkaar. Lee praat geen Chileens, Miguel, en ook Marcela praten geen Koreaans. Toch kletst Miguel tegen zijn gast alsof die heel goed begrijpt waar alles over gaat. Marcela neemt die gewoonte over en vertelt Lee over haar net beëindigde relatie. Maar Marcela en Miguel hebben ook een verleden om uit te praten. Zo lijken de personages dichter bij elkaar te komen, maar telkens krijgt het verhaal een draai en moeten we onze vermoedens bijstellen.
Tussendoor wordt het vreselijke leven op de vissersboot in geuren en kleuren verteld; niet dat het zo lekker ruikt op de boot, noch dat de verwaarloosde boot kleurrijk kan worden genoemd. Lee is de verteller, vóórdat hij te water raakte. Het wordt langzaam duidelijk dat hij op de vlucht is, als hij al op de vlucht is, want echt expliciet is het verhaal hier niet over. Zijn identiteit is een ander item in het verhaal. Terwijl we moeten raden wie Lee is en wat hij wilt, wordt het wel duidelijk dat Marcela vooral met zichzelf bezig is, nog steeds de scheiding van haar ouders niet heeft verwerkt, noch het einde van haar relatie. Miguel lijkt iedereen te begrijpen en is tevreden met zijn leventje in Punta. Hij hunkert naar de dagen dat hij zijn huis weer voor zichzelf heeft.
Een gescheiden vader die rust wilt in zijn nieuwe leven, een dochter die duidelijk met de ziel onder haar arm loopt en haar toekomst als een ondoordringbare wolk voor zich ziet, een vluchteling die vastbesloten is een nieuw leven te beginnen. Gaat dat een goede cocktail geven?
Een verhaal dat speelt in de koele en windrijke, meest zuidelijke stad van Zuid-Amerika. Toch is er wel een beetje romantiek, er is een mooie natuur en er is een traditionele reinigingsceremonie van de Mapuche indianen.
Vooral de scènes op de vissersboot zijn goed geschreven. Maar het boek is een rommelig geheel, waarbij de geloofwaardigheid soms op het spel staat, bijvoorbeeld in een scène waarin Lee plotseling toch heel wat Engelse woorden gebruikt. Of een nooit nader uitgelegd grof politieoptreden. In een brief aan de lezers, in de voorjaarscatalogus van Flores’ Nederlandse uitgever Meridiaan, staat dat ze voor dit boek jarenlang “door Patagonië en Zuid-Korea reisde, zeelieden interviewde en leerde over de misstanden in de visindustrie.” Maar uiteindelijk zegt ze in een YouTube filmpje dat Deception Island over drie personen gaat die elk op hun eigen wijze op de vlucht zijn. Misschien heeft de schrijfster teveel in haar roman willen proppen, waardoor het niet duidelijk is wat het grootste onderwerp van deze roman is. Ondanks dat het geen strak verhaal is, kent het wel een aantal wendingen waardoor het toch garant staat voor een mooie leeservaring.
Paulina Flores – Deception island (Isla Decepción, vert. Peter Valkenet) Meridiaan Uitgevers 2023
Leestips
Wat de zee brengt:
Karen Jennings – Een eiland
Cynan Jones – Alles wat ik vond op het strand
Philippe Claudel – De archipel van de hond
Op de vlucht voor jezelf:
Carys Davies – Het missiehuis
Vaders op de vlucht:
Tim Parks – Buiten bereik
Jochen Rausch – Oorlog