De Toverberg
Korte Duitse roman over een Oost-Berlijnse drukkerij.
Marita Schneider werkt bij drukkerij Udo Posbisch in Oost-Berlijn. Ze wordt ook wel ‘Dikkie’ genoemd door haar collega Fritz, bij wie ze een hopeloos mislukte avond heeft doorgebracht. Willi en Manfred zijn haar andere collega’s. Ze hebben alle vier hun eigenaardigheden en wanneer ze op een morgen op het werk komen en daar de politie vinden die de drukkerij heeft gesloten, hebben ze behalve geen werk meer ook vele vragen over wat er is gebeurd.
De oorspronkelijk uit Oost-Berlijn komende schrijfster Katja Lange-Müller (1951) heeft onder andere op een drukkerij gewerkt, in een psychiatrische inrichting en ook een jaar in een tapijtenfabriek in Mongolië. Deze ervaringen hebben haar aangespoord om de literatuur in te gaan. Ze beheerst perfect het schrijven van korte verhalen. Ze wil “de edelste parel van de prozakunst opnieuw glans geven.” Naast verhalenbundels zoals Die Enten, die Frauen und die Wahrheitschreef ze korte romans zoals Verfrühte Tierliebe (in 2005 verschenen in Nederland onder de titel Puppy liefde), die in Duitsland verscheidene literaire prijzen ontving.
Ook De laatsten is een roman die weliswaar kort maar zeer verfijnd is. Het is het verhaal over een uitstervend beroep en een uitstervend land. Zetters zijn er nog weinig omdat er bij het drukken tegenwoordig praktisch alleen nog maar gebruik van de computer wordt gemaakt en Oost-Duitsland is een land dat niet meer op de kaart staat.
Het boek gaat over vier zetters waarvan de enige vrouw, Marita, de vertelster van het verhaal is. Marita is geen goeie loodzetter en heeft ook niet veel plezier in haar vak. In Oost-Duitsland was het belangrijk dat je werkte, maar hoe je werkte maakte niet zo veel uit. Marita is een eenzame vrouw. Haar poging om iets met collega Fritz te krijgen loopt uit op een mislukking. Haar vriendin Rita is ook al geen al te graag geziene gast. Het verhaal over de gloxinia en de pantoffelplant spreekt boekdelen. Marita zoekt haar heil in de drank.
Het allerlaatste verhaal is over hoe het Willi is vergaan. Hij heeft een mysterieuze ontdekking gedaan waarmee hij zijn frustraties kan afreageren. Willi is dan ook de enige die geluk in de liefde vindt en van een nieuw leven kan genieten. Met zijn fantasierijke ontdekking in de drukkunst weet hij zijn benauwende verleden in Oost-Duitsland te ontvluchten.
De laatsten is een prachtig geschreven verhaal dat ondanks de grauwheid van Oost-Duitsland en de dagen en nachten die in de drank samenvloeien niet deprimeert. Katja Lange-Müller heeft zo’n unieke stijl van schrijven dat ze je tegelijkertijd boeit, ontroert en amuseert. Het is een boekje dat je leest met een glimlach op de lippen.
Katja Lange-Müller – De laatsten (Die Letzten, vert. Hilde Keteleer en Els Snick, nawoord: Ton Naaijkens) Wereldbibliotheek, 2004
Leestips
Van dezelfde schrijfster:
Draaideur
Kwaaie schapen
Puppy liefde
Een avonturenroman over de boekdrukkunst:
Thomas Wharton – Salamander