Fukú
Humor en dictatuur : roman over de telg van een Dominicaanse familie in Amerika.
Oscar Wao is een dikke nerd die het maar niet lukt zich aan te passen aan het Amerikaanse leven. Terwijl zijn zus vriendjes krijgt en later ook de weinige vriendjes die hij heeft, vriendinnetjes krijgen, sluit Oscar zich steeds vaker op in zijn kamer om een fantasy bestseller te schrijven.
De weinige keren dat Oscar de moed heeft om een meisje of een vrouw te benaderen, lopen altijd verkeerd af. Oscar heeft er totaal geen vertrouwen in en zelfs wanneer hij zich ertoe zet om af te vallen, brengt hem dat niet veel positiefs.
Oscar’s familie is het niet veel beter vergaan: zijn rijke grootvader dood gemarteld door de gehate Trujillo in de Dominicaanse Republiek, zijn grootmoeder en tante verongelukt en zijn moeder in de steek gelaten door haar man. Volgens de vriend van Oscar’s zus Lola, die het verhaal over Oscar Wao optekent, wordt de familie vervolgd door zo’n typische Zuid Amerikaanse vloek: fukú. Een vloek die generaties lang de straf kan zijn van één verkeerde opmerking of handeling.
Hoe verschrikkelijk het bewind van Trujillo ook was in de Dominicaanse Republiek, Junot Diaz maakt deze verschrikkingen bijzonder licht te dragen in zijn succesvolle roman over Oscar Wao. In uitgebreide noten in zijn verhaal licht hij de geschiedenis van de dictatuur toe in een ongezouten onderhoudende taal, die tegelijk woede tegen het regime als vrolijkheid om de woorden oproept. De verteller houdt er een eigenzinnige visie op na over de geschiedenis en het hele leven, die zowel naïef als raak is. Een soort vertederende wereldwijsheid die bijzonder amuseert, maar nooit ver van de waarheid ligt.
De onderhoudende vertelstijl en het wonderbare leven van een jongen die dankzij afkomst en gezetheid geen stap verder in de wereld kwam, laat een verfrissende wind door literatuurland waaien. Het korte maar wonderbare leven van Oscar Wao won dan ook de Pulitzer Prijs voor literatuur van 2008. Weinig mensen durven zwarte bladzijden uit de geschiedenis te combineren met humor.
Bovendien licht Junot Diaz niet alleen de lezer in over wat er allemaal in de Dominicaanse Republiek gebeurde, hij vertelt ook een sterke familiesaga. Over een man die probeerde zoveel mogelijk mee te waaien met de gunstige winden (Oscar’s grootvader die zich openlijk niet durfde af te zetten tegen de dictator) en het meeslepende verhaal over Oscar’s moeder Beli, die als telg uit een rijke familie, opgevoed door een tante, het ultieme Dominicaanse straatleven verkoos boven goede manieren.
En dan is er Oscar Wao zelf nog, die als enige van zijn familie, in naam van de liefde, het regime trotseerde om te krijgen wat hij zijn hele korte leven al zo begeerde. Het korte maar wonderbare leven van Oscar Wao is een feest om te lezen.
Junot Diaz – Het korte maar wonderbare leven van Oscar Wao (The Brief Wondrous Life of Oscar Wao, vert. Peter Abelsen), Mouria, 2007
Leeslinks
Over de Dominicaanse dictator:
Mario Vargas Llosa – Het feest van de bok
Julia Alvarez – In de tijd van vlinders
Een Americaanse satire met eigenzinnige stem:
DBC Pierre – Vernon God Little
Over een Amerikaanse jongen op zoek naar geluk:
John Kennedy Toole – Een samenzwering van idioten
Vroegwijs de wereld in:
Florian Zeller – De ontsnapping van Julian Parme