Een tijdloos verhaal in de moderne wereld
Duitse roman over een Bulgaarse vluchteling die uit een depressie wordt gehaald.
Het semi-biografische verhaal in het kort is heel simpel: Bulgaars gezin met een zoontje vlucht naar het westen waar ze in Duitsland asiel krijgen. Alles lijkt voorspoedig te verlopen, tot de ouders bij een ongeluk om het leven komen en hun zoon, al volwassen, in een depressie raakt. De achtergebleven oma in Bulgarije, die niets meer van haar kleinzoon hoort, stuurt een oude vriend naar Duitsland op onderzoek.
Ilija Trojanow’s ouders vluchtten in 1971 via Joegoslavië naar Duitsland en kregen daar asiel. Ilija beschouwt zich echter als een wereldburger. Hij woonde o.a. in Kenya, Bombay en in Kaapstad. Hij nam deel aan een pelgrimstocht naar Mekka om het wezen van de Islam te begrijpen, maar bestudeerde ook de Afrikaanse literatuur. Zijn boeiende boek De wereldverzamelaar over Richard Francis Burton, een Engelse ontdekkingsreiziger, vertaler, schrijver, soldaat, orientalist, etnoloog, diplomaat én spion verscheen in 2006 en is allesbehalve een biografie, maar eerder een kleurrijke roman over wereldreizigers.
De wereld is groot en overal loert redding schreef hij echter jaren eerder, en ook al speelt dit verhaal zich in een klein deel van Europa (in Bulgarije, Italië naar Duitsland), Trojanow weet van deze voor ons zo bekende wereld een mysterieuze wereld te maken, dankzij zijn geweldige vertelkunst en zijn kleurrijke personages.
Oma Slatka stuurt namelijk niet zomaar een vriend naar Duitsland, op zoek naar haar kleinzoon. Het is de stokoude, maar bereisde en wijze koning van de backgammon, Baj Dan, die het leven als de loop van dobbelstenen beschouwt: ze rollen, maar je kunt ze manipuleren. Deze erudiete snaak kun je je moeilijk voorstellen in de moderne stad Berlijn. Maar het is daar dat hij Alexander, Slatka’s kleinzoon terugvindt. Zijn methoden om Alexander uit zijn zwarte gat te trekken, zijn al even onorthodox als zijn persoon je doet voorkomen.
En zo zit dit eigenzinnige verhaal vol met mooie beeldspraak. Zelfs de vlucht van de Luxov’s wordt op zinnenprikkelende wijze vertelt en krijgt iets legendarisch. Het opvangcentrum waar de familie een kamer moeten delen met een stam zigeuners, verliest zijn harde kantjes dankzij de levendige beschrijvingen van Trojanow.
Trojanow schreef De wereld is groot en overal loert redding in 1996. Al in dit boek kun je zien dat Ilija Troganow niet alleen de wereldlijke grenzen verlegt, maar ook de literaire grenzen, zoals hij zo uitmuntend wist te doen in De wereldverzamelaar. De wereld is groot en overal loert redding gaat over een kleinere wereld, maar is een tijdloos verhaal over mensen die elders een beter leven hopen te vinden en zo hun roots achterlaten. Een wereldroman.
Ilija Trojanow – De wereld is groot en overal loert redding (Die Welt ist gross und Rettung lauert überall, vert. José Rijnaarts), De Geus 2009
Leestips
Van dezelfde schrijver:
De wereldverzamelaar
Smeltend ijs
Reizende vluchtelingen:
Jennifer Zeynab Joukhadar – De kaart van zout en sterren
John Alexander Janssen – Een verhaal uit de zonnestad
Megan Hunter – Het eind is ons begin
Mohsin Hamid – Exit west
Robert Hough – Overboord
Een zoektocht naar de roots:
Jonathan Safran Foer – Alles is verlicht