Herinneringsboekje
Persoonlijke beschouwing van de schrijver over aids in Afrika.
Ook al is Henning Mankell op dit moment de ongekroonde koning van de Zweedse misdaadromans, hij is op de allereerste plaats een schrijver die sociaal bewogen is. Je kunt je boosheid op de maatschappij gebruiken voor je kunst. En dat is wat Henning Mankell doet.
Al vroeg verloor hij zijn hart aan Afrika waar hij nu de helft van het jaar leeft. In Maputo in Mozambique heeft hij meegeholpen een theater op te richten en hij werkt daar nog steeds een deel van het jaar. Zijn mening over Afrika en over de kijk van het Westen op Afrika geeft hij bepaald niet ongezouten. Volgens hem geeft het Westen geen zier om Afrika, op de eerste plaats omdat er niets te halen valt. Ook beschuldigt hij het Westen te weinig te doen aan de reëele problemen. Zo zou volgens hem het wegwerken van het analfabetisme, dat nog steeds heel groot is in Afrika, kunnen bijdragen aan de strijd tegen aids.
Mankell heeft zich tot taak gesteld om nooit meer te zwijgen over het aidsprobleem in Afrika. Hij is verbaasd dat het Westen zo weinig aan dit probleem doet, omdat, zo redeneert hij, Afrika zo ontregeld raakt door alle mensen die aan aids sterven, dat het ook ons probleem zal worden.
Een organisatie die wel iets aan aids in Afrika probeert te doen is de organisatie Plan. Naast projecten zoals het Foster Parents Plan (zie het Afrika-verslag Stinknegers van Raould de Jong) begeleiden ze bijvoorbeeld aids-patiënten. Een van de onderdelen van dit project is het leren maken van een ‘Herinneringsboek’. Dit is een boekje dat een aidspatiënt aan zijn kinderen kan nalaten, zodat bijvoorbeeld kleine kinderen meer dan een vage herinnering aan hun ouder kunnen hebben. Een aidspatiënt schrijft al zijn gegevens op, maar ook wat belangrijk in zijn leven was, waar hij van hield, of wat hij zijn kinderen toewenst.
Op uitnodiging van Plan bezocht Henning Mankell drie weken lang aidspatiënten in Oeganda. Het resultaat is dit boekje Ik sterf, de herinnering leeft. Het is Mankells’ persoonlijke beschouwing over aids en een verslag van zijn ontmoetingen met een aantal patiënten die onder andere aan een ‘Herinneringsboek’ schreven.
Het is niet alleen een schreeuw om hulp, maar ook een manier om de bestseller-auteur beter te leren kennen. Hij vertelt over zijn eigen angsten, over zijn eigen jeugd en geeft zijn mening ten beste over Afrika en het Westen. Wat hij eigenlijk indirect in al zijn romans en thrillers doet.
Het boek kreeg nog meer betekenis bij de Nederlandse vertaling die uitgeverij De Geus publiceerde: per verkocht boek komt 1 euro ten goede aan de aidsbestrijding in Afrika. Nog meer stimulans tot aanschaf heeft dit boekje niet nodig.
Henning Mankell – Ik sterf, de herinnering leeft (Jag dör, men minnet lever, vert. Ina Sassen) De Geus, 2004
Leeslinks
Het andere door Plan gesponsorde boek:
Raoul de Jong – Stinknegers
Van dezelfde schrijver:
Midzomermoord
Tea-bag
Daniel, zoon van de wind
Romans over aids:
Rebecca Makkai – Een stralende toekomst
Christopher Honoré – De kwestie Leo
Paul Golding – Het feest der zinnen
Eben Venter – Ik stamel, ik sterf
Colm Toíbin – Het lichtschip van Blackwater
Michael Cunningham – Bloedverwanten