Per vliegend tapijt naar Amsterdam
Nederlandse, sprookjesachtige parodie op emigrerende Marokkanen.
Opa Baba Baloek is naar Paravion vertrokken. Ook zijn zoon en vader van de jongste Baba Baloek maakt zich op zijn mooie vrouw Mamoerra te verlaten voor het oord dat soms als een luchtspiegeling aan de einder hangt. Vader Baba Baloek wordt echter door alle mannen van het dorp gevolgd als hij op zijn vliegend tapijtje stapt. Het dorp Morea wordt achtergelaten onder de hoede van de zonen, die weldra ook zullen verdwijnen en zo zullen er alleen nog maar vrouwen en dochters overblijven die het dorp zullen behoeden voor uitsterven en die desperaat op zoek zullen gaan naar mannen. Alleen de jongste Baba Baloek is als herder het enige overgebleven jongetje, zodat er veel vrouwen zijn die zijn seksuele opvoeding op zich nemen. De tweeling Cheira en Heira, die Baba Baloek heeft opgevoed nadat zijn moeder bij zijn geboorte is gestorven, is dan al te oud of stervende.
In Paravion is het leven duidelijk anders voor de mannen uit het dorp. Ze verzamelen zich elke dag in het theehuis en slaan vol verbazing de tuchtige vrouwen aldaar gade, die meer bloot geven dan ze ooit gezien hebben. De meest verderfelijke plek is het groene hart van de stad aan de Amstel, waar iedereen stiekem een kijkje gaat nemen. Toch wordt door de tapijthandelaar, die de grootste mond heeft, besloten vrouwen uit Morea naar Paravion te halen zodat de mannen kunnen trouwen met onbedorven vrouwen.
De parodie Paravion is het verhaal van Marokkanen die naar Nederland emigreren. Ze komen uit een lieflijk mooi dorpje, Morea, bij de lustig groene vallei Abqar. Maar aan de einder schittert soms de luchtspiegeling Paravion (per vliegtuig), het magische woord dat op de brieven prijkt die uit het buitenland komen. Paravion is het land waar iedere man van droomt en heen gaat als het leven in Morea eventjes niet meezit. Ze laten alles achter en komen in de stad aan de Amstel waar de vliegende tapijtjes ouderwets zijn en kunnen worden ingeruild tegen Mercedessen en Golf GTI-tjes. Denken de mannen. Hun theehuis is de enige plek die ze nog aan Morea doet denken. Van de rest van de stad genieten ze heimelijk, maar in hun discussies is het een en al verderf. Vooral wat betreft de vrouwen.
Hafid Bouazza, die oorspronkelijk uit Marokko komt, heeft met dit boek zijn meningen over het Nederlands-Marokkaanse vraagstuk nog eens onderstreept. Grofweg gezegd komt het erop neer dat in ’t algemeen Marokkanen geen enkele moeite doen zich aan te passen aan de Nederlandse cultuur en zich verschuilen achter hun moslim-zijn. Uit de toon vallen is niet gewenst, vrouwen hebben praktisch geen rechten, individualisering is niet welkom. Zo wordt vader Baba Baloek in zijn dorp gemeden. Niet alleen houdt hij zich afzijdig van het dorpsgebeuren, maar ook is hij zwarter dan de meeste Moreanen en getrouwd met een lelieblanke vrouw. Wanneer hij aanstalten maakt te vertrekken, besluiten de andere Moreaanse mannen hem te volgen naar Paravion.
In Amsterdam, de stad die niet genoemd wordt maar wel model staat voor ‘Pervliegtuig’, snoepen ze stiekem van verboden geneugten zoals de vrouwen die los van zeden zijn. Als het echter op trouwen aankomt willen ze liever een onbedorven vrouw uit Morea die ze als pakketje vrouw, kant en klaar ingepakt in hun weelderige sluiers, zo kunnen meenemen in hun blinkende auto’s. Ze willen als het ware hun eigen leefomgeving overbrengen naar ‘Paravion’ en leven zoals ze ooit in Morea hebben geleefd. Waarbij ze geheel voorbij gaan aan het feit dat ze in een andere wereld terecht zijn gekomen waar andere normen en waarden gelden.
Niet alleen de spraakmakende inhoud valt op in Paravion. De stijl waarin het verhaal is gebracht is een gedurfde mix van satire en sprookje, waarbij de schrijver zich af en toe lyrisch laat gaan. Het is eerder een modern erotische vertelling met vliegende tapijten, heksen en fee-achtige verschijningen die zo uit Sprookjes van duizend-en één-nachtlijkt gekomen. De Marokkanen kunnen zich dan wel preuts voordoen, de klassieke Arabische literatuur kent vele erotische geschriften, waarvan Bouazza in ‘Rond voor rond of een pikhouweel’ enkele verhalen vertaald heeft. Het blijkt dat hij de smaak te pakken kreeg, in Paravion worden de erotische scènes niet gemeden.
Naast de inhoud en de verhaalstijl is er ook de eigenzinnige schrijfstijl van Bouazza, die uitermate poëtisch is, wat het sprookjesachtige effect alleen maar versterkt. Woordspelingen en lyrische omschrijvingen zijn de grote kracht van Bouazza die als een behendige acrobaat met de taal om gaat. ‘Paravion’ is een originele titel en de roman is een feest om te lezen. Ook al word je een beetje somber van de inhoud, het is een ware aanwinst voor de Nederlandse literatuur.
Hafid Bouazza – Paravion, Prometheus, 2003
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Momo
Salomon (De andere oever)
Nog meer Nederlands/Marokkaanse satires:
Abdelkader Benali – De langverwachte
Khalid Boudou – Het schnitzelparadijs
Marokkaans/Westers kritische romans:
Mohammed Benzakour – De koning komt
Najat El Hachmi – De laatste patriarch
Fouad Laroui – Kijk uit voor parachutisten
Fouad Laroui – De tanden van de topograaf
Abdelkader Benali – Bruiloft aan zee