Het zal je maar gebeuren…
Duitse roman over beroemd worden in negen verhalen.
David Mitchell bewees met Wolkenatlas en De geestverwantschap dat wanneer je verhalen aan elkaar rijgt met een dun lijntje, je een roman krijgt, bestaande uit verschillende verhalen met de meest uiteenlopende hoofdpersonen, dat net zo boeiend kan zijn als een roman bestaande uit één verhaal. David Mitchells grootste rijgdraad is de globalisering van de wereld.
Daniel Kehlman houdt zich meer met de mens bezig. In zijn meest succesvolle boek Het meten van de wereld zet hij twee relatief onbekende Duitse wetenschappers uit de 19de eeuw tegenover elkaar. In Ik en Kaminski beschrijft hij de drang naar roem van een kunstcriticus die probeert de rechten voor een biografie van een oude, beroemde kunstenaar in te pikken.
In Roem houdt Kehlmann zich niet meer bezig met het uitwerken van de karakters, maar meer met het uitwerken van de roman, die uit negen verhalen bestaat en in elk verhaal wel weer een karakter uit een ander verhaal voorkomt.
Naast het gegeven dat kleine gebeurtenissen kettingreacties kunnen hebben, voegt Kehlmann er nog een belangrijke dimensie aan toe: de vervagende lijn tussen realiteit en fictie. Zo draaien een aantal van de verhalen rond het feit dat romanpersonen in discussie gaan met hun schrijver en schepper. De een over de slechte afloop van het verhaal, de ander om te ontwaken uit een nachtmerrie. Weer een ander verhaal gaat over een computernerd, die met alle geweld een personage in een roman wil worden. Later blijkt deze zelfde man een kapitale fout gemaakt te hebben, met de gevolgen die we weer in andere verhalen lezen.
De andere verhalen gaan ook over ‘vervaging’ van personages. Het boek begint met een computertechnicus, die eindelijk een mobiele telefoon heeft aangeschaft, maar door wildvreemde mensen wordt gebeld, die hem aanspreken met Ralf. Na de eerste ergernissen, begint de man plezier te krijgen in de rol die de bellers hem aanpraten. Er is een thriller schrijfster die ergens in een Oostblokland deelneemt aan een conferentie, verdwijnt zelfs letterlijk en figuurlijk.
De man voor wie de telefoontjes waren bedoeld, is een beroemde filmster, die op een avond dat hij zich verveelt, anoniem naar een café gaat waar beroemde mensen worden geïmiteerd. De filmster probeert een imitatie van zichzelf te geven, maar slaagt daar niet geheel in. Hoewel hij later hulpeloos op straat zal staan, als een echte dubbelganger van zichzelf.
Het luchtige spel dat Kehlmann speelt met het inwisselen van zijn karakters is gewaagd. Geen enkele lijn is hetzelfde en ook de kleine andere overeenkomsten tussen de verhalen maken dit jongleren van bestaande en niet bestaande karakters alleen maar steeds spannender.
Met Roem bewijst Kehlmann dat hij de succesvolle status van groot schrijver, die hij kreeg dankzij zijn vorige boeken, waard is. Zijn onderhoudende schrijfstijl en de intrigerende opzet van deze uit vele verhalen bestaande roman zorgt ervoor dat hij terecht behoort tot een van de belangrijkste hedendaagse Duitse schrijvers.
Daniel Kehlmann – Roem (Ruhm, vert. Jacq Vogelaar), Querido 2009
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Lichtspel
Tijl
Ik en Kaminski
Het meten van de wereld
Romans opgebouwd uit meerdere verhalen:
David Mitchell – Wolkenatlas
David Mitchell – De geestverwandschap
Anthony Marra – De tsaar van liefde en techno
Ali Smith – Hotelwereld
De frêle relatie tussen een schrijver en zijn personages:
Nathaniel Rich – De tong van de burgemeester