Wat zou Jezus niet doen?
Amerikaanse satirische ‘undergroundroman’ over een seksverslaafde.
Victor Mancini zit op therapie omdat hij aan seks is verslaafd. Eigenlijk gebruikt hij de bijeenkomsten alleen maar om seks te hebben met vrouwen die ook niet per se naar de sessies willen.
Overdag werkt hij in een openluchtmuseum, Koloniaal Dunsboro, waar een bijeengeraapt zootje mensen werkt dat allemaal probeert te pretenderen in een dorp in 1734 te leven. Zijn vriend Denny staat meestal aan de schandpaal waar hij in regen en modder beschimpt en gepest wordt door heel vervelende schoolkinderen. Denny’s antwoord op het 12-stappen plan van de therapie voor seksverslaafden is stenen verzamelen.
Victor’s moeder die ooit uitblonk in daden van burgerlijke ongehoorzaamheid is nu seniel en zit in een dure inrichting. Om die te bekostigen gaat Victor ’s avonds naar restaurants en pretendeert te stikken. Er is altijd wel een klant die hem van een wisse dood redt en die zich vervolgens verantwoordelijk voor zijn leven voelt door hem cheques te sturen. Victor bezoekt zijn moeder regelmatig, maar speelt meestal een andere persoon om uit te vinden hoe zijn moeder over haar zoon denkt. En dan is er nog de kwestie van zijn vader. Zou die meer licht op Victor’s verknipte leven kunnen werpen?
Stikken is de vierde roman van de Amerikaanse schrijver Chuck Palahniuk, die zijn literaire doorbraak maakte met zijn debuutroman Fight Club in 1996, ook bekend van de verfilming uit 1999 door David Fincher met Brad Pitt en Edward Norton in de hoofdrol.
Palahniuk wordt beschouwd als een tegendraadse schrijver die met provocerende onderwerpen een cult-status heeft bereikt. Eigenlijk schrijft Palahniuk over de dingen waarvoor in Stikken zijn moeder altijd werd opgepakt: doosjes haarverf van kleur verwisselen, fake brieven voor gratis etentjes rondsturen, een schoolbus pikken om haar zoon te zien. Daarnaast schuwt Palahniuk het geweld niet, net zoals hij in Stikken ook geen extreme uitspattingen van seks schuwt. In interviews vertelt hij dat al deze dingen uit het leven meestal hun oorsprong vinden in wat mensen hem vertellen over wat ze is overkomen.
In Stikken maakt hij een opsomming over welke mensen je bij zijn sekstherapie aantreft. ‘Legendarische personen’ noemt hij hen: “Dit zijn de mensen die uit de nacht komen binnen waggelen en beweren dat ze gestruikeld zijn en op hun courgette, gloeilamp, barbiepop, biljartballen of kronkelende woestijnrat zijn gevallen.”
Zo schrijft Palahniuk over dingen waarover je altijd wel eens gehoord hebt, maar er nooit over hebt durven spreken. Een boek over de donkere hoeken van het leven, een boek voor rode oortjes.
Eigenlijk zou je Victor Mancini kunnen betitelen als een goedaardige volwassen schelm die in de inrichting waar zijn moeder ligt alle misdaden bekent die de seniele oudjes hem aanrekenen. In werkelijkheid komt hij zelf niet veel verder dan banden doorprikken of helden oplichten. Daarbij wil Victor weten wie hij is. Hij wordt hierin geholpen door de arts van zijn moeder, een aantrekkelijke vrouw. Palahniuk weet als een meester het verhaal in een absurde hoek te drukken: de bedrieger wordt bedrogen.
Zijn karakters zijn altijd de verliezers van de maatschappij: verslaafden, gekken, senielen. En denk maar niet dat ze in het verhaal beter worden. Palahniuk’s boeken zijn tevens gepeperd met een flinke portie zwarte humor. Hij wordt ook wel ‘het Amerikaanse antwoord op Irvine Welsh’ genoemd, de Ierse schrijver die ook geen blad voor de mond neemt en een net zo’n donkere inslag van het leven uitlicht als Palahniuk. Welsh houdt zich meer bezig met de sociale onderkant van de maatschappij, Palahniuk met de individuele zelfkant van het leven. Beide schrijvers zijn zeker aan elkaar gewaagd.
Sla de waarschuwing van Palahniuk op de eerste pagina van Stikken in de wind en laat je meevoeren in dit verhaal vol burgerlijke ongehoorzaamheid en zwarte humor.
Chuck Palahniuk – Stikken (Choke, vert. Irma van Dam) De Geus, 2003
Leeslinks
Van dezelfde schrijver:
Fight Club
Dagboek, een roman
Wiegelied
Rant
Snuff
Pygmee
Van Irvine Welsh:
Porno
Lijm
Over een andere opstandige in een bejaardencentrum:
Marc Wortmann – De weduwetrooster