Yoko
Japanse roman over een toneelrecensent en een geisha.
Toneelrecensent Shimamura is op vakantie in de bergen rond Yuzawa, waarna hij zijn intrek neemt in een nabij kuuroord, waar hij de jonge geisha Komako ontmoet. Wanneer hij een jaar later in de trein stapt naar het kuuroord om Komako weer te ontmoeten, observeert hij een jonge vrouw genaamd Yoko, die een oudere, klaarblijkelijk zieke, man verzorgt.
Hij is blij in de natuur te zijn en Komako weer te ontmoeten, die een druk leventje heeft, maar hem op allerlei tijden weer opzoekt. Hij weet echter niet goed hoe hij zijn genegenheid moet uitdrukken naar de flamboyante Komako toe en wordt razend nieuwsgierig naar Yoko, die voor Komako geen onbekende is.
Sneeuwland, geschreven tussen 1939 en 1948, maakt deel uit van het omvangrijke oeuvre van Yasunari Kawabata, de eerste Japanse schrijver die een Nobelprijs voor literatuur won (1968). Zijn werk wordt gekenmerkt door een kijk op het Japanse landschap en tradities.
In Sneeuwland krijgen we dan ook veel natuur te ‘zien’. Met elegante pennenstreken worden de bergen, zonsondergangen, bomen, de sneeuw en de melkweg beschreven, en sommige tradities, zoals het maken van een speciale kledingstof chijimi, die vooral in de sneeuw zachtere vormen aanneemt. Dit als achtergrond voor het verhaal van een man, die zijn liefde niet kan uiten, en een jonge geisha, die onbesuisd haar liefde voor deze man wel tot uiting brengt.
Komako zoekt Shimamura op wanneer ze maar kan, er op lettend dat ze haar carrière van geisha niet in de waagschaal zet, zich voortdurend verstoppend voor het personeel van het kuuroord. Maar er zijn ook momenten dat ze zich volledig laat gaan, wanneer ze bijvoorbeeld met Shimamura gaat wandelen. Ze gedraagt zich als een ware drama-queen: huilend wanneer Shimamura haar niet genoeg aandacht geeft, boos wanneer hij weg dreigt te gaan, jaloers wanneer Shimamura belangstelling voor Yoko gaat krijgen. Stemmingen die van het ene moment op het andere om kunnen slaan. Het karakter van een jonge meid, die wanhopig naar een erkende liefde zoekt. Een gedrag dat haaks staat op wat een geisha eigenlijk zou moeten zijn: ingetogen en respectvol.
Shimamuro is een getrouwde man uit Tokio, die weg kan zwijmelen bij de aanblik van de schone natuur, het komen en gaan van de toeristen bestudeert, vaak denkend aan Komako, maar niettemin haar op een afstand houdt. Wanneer Yoko tenslotte ook weer in beeld verschijnt en Komako haar goed blijkt te kennen, vliegen zijn overpeinzingen vaak genoeg haar richting uit en probeert hij voorzichtig uit te vinden wie zij is.
Het is een fraai verhaaltje, dat je recht het Japanse leven en de bergen intrekt, waar de sneeuw op de loer ligt, of met zijn grote vlokken een sprookjeslandschap creëert, en waar de mysterieuze natuur zijn weerklank heeft in het verhaal. Japanse verhalen kunnen van een eenvoudige, dromerige schoonheid zijn. Alleen stoorde ik me aan de dialogen, die allesbehalve elegant zijn, maar een beetje boers en saai. Geen idee of dat aan de vertaling ligt. Het trok me telkens weer die mooi gecreëerde wereld uit, waardoor ik de elegantie weer even vergat en me druk maakte over teveel gezegde woorden en hun kinderlijke zinnen. Geen geisha waardig, noch een toneelrecensent.
Yasunari Kawabata – Sneeuwland (Yukiguni, vert. Cornelis Ouwehand) Meulenhoff 2020
Leestips
Nog een zen-roman:
Yoko Ogawa – Het onvergetelijke jaar van Tomoko
Hoe moeilijk is de liefde:
Yasushi Inoue – Het jachtgeweer
Soseki Natsume – Kokoro: de wegen van het hart
Twee klassiekers:
Junichito Tanazaki – Stille sneeuwval
Arthur Golden – Dagboek van een geisha
Een vriendin, maar toch verlangen naar een ander:
Pierre Michon – Het stroomdal van de Beune