Rode pepers en mosterdzaadjes
Indiaas/Engelse roman over hoe de Indiase keuken een leven kan beïnvloeden.
Maya en haar broertje Satchin wonen in India en lijken het goed te hebben getroffen met hun vader Achan die van zijn talrijke reizen altijd cadeautjes meeneemt. Tot ze hem achternareizen om in Londen te gaan wonen. Ze leren hamburgers eten, maar hun moeder Nalini blijft in haar Indiase eten geloven. De tijd dat hun vader afwezig is wordt steeds groter. Op een dag vertelt Nalini de kinderen dat hij dood is.
Dan begint er een totaal ander leven voor Nalini en haar kinderen. In een armoedige wijk van Londen moet ze het eten voor haar kinderen zien te verdienen, waarbij ze gelukkig Tom en zijn zus Maggie ontmoet. De kinderen groeien op met veel liefde, maar er zijn ook leugens die het nodige verdriet zullen voortbrengen.
Het is een mooi boek over een Indiaas gezin dat neerstrijkt in Londen, waar het zowel het Engelse leven leert als een eigen cultuur blijft behouden. Het hoofdthema van het boek is leven met een leugentje voor bestwil. Honderd tinten wit geeft aan dat de waarheid niet één kleur heeft. En dat de waarheid niet altijd mooi hoeft te zijn. Dochter Maya is op zoek naar die waarheid. Ze botst tegen leugens aan van de mensen die haar het meest dierbaar zijn. Haar vertrouwen krijgt een enorme deuk. Wanneer ze de waarheid onder ogen krijgt, geeft dat een schok, maar werkt het op den lange duur louterend.
Nalini, de moeder, verwerkt haar problemen met eten bereiden. Haar moeder heeft haar het speciale koken geleerd en door dit koken heeft ze zich altijd weten te troosten door andere mensen gelukkig te maken. De ingrediënten die ze gebruikt en de schotels die ze maakt kiest ze met zorg en naar gelang de omstandigheden. Zij heeft geleerd: wie geeft zal daar eens de vruchten van plukken. Haar kinderen zijn meer van de hamburgercultuur. Pas later in hun leven gaan ze beseffen welke magie er van hun moeders eten af kan stralen.
Niet iedereen weet wat voor een ontspanning koken kan zijn. Maar als je dit verhaal leest, krijg je meteen zin om naar de markt te gaan, van die heerlijk geurende kruiden in te slaan en ermee aan de slag te gaan. Het verhaal vertelt welke kruiden wat voor een uitwerking kunnen hebben op mensen. Je kunt ze gebruiken om te verleiden, om mensen rustiger te maken, om ze te troosten, om de harde kantjes er van af te halen, om iemand gunstig te stemmen. Nalini maakt potten in met fruit en rode pepers met mosterdzaad die de mensen gelukkiger maakt, ze snijdt uien om het verdriet eruit te doen laten komen, vervolgens bakt ze de bitterheid weg in de olie zodat er alleen nog zoetigheid overblijft.
Het is niet zomaar een kruidenmiddeltje toedienen om te genezen. Het is het ritueel van koken, het met zorg uitkiezen van kruiden naar gelang je stemming, het is iets van jezelf in het eten leggen.
Tevergeefs zal de lezer naar een recept zoeken. Het is niet helemaal nodig. Lees het boek zorgvuldig en onthoud de karakters van de kruiden en de manier van toepassing. Zoek daar je eigen recepten bij. En probeer maar eens uit hoe prettig het kan werken om voor anderen te koken. Je zou willen dat Nalini’s winkeltje bij iedereen om de hoek was.
De uit India afkomstige schrijfster Preethi Nair is geboren in Kerala, een streek die bekend staat om zijn geurende rijkdom van kruiden. Ze heeft het grootste gedeelte van haar leven in Londen gewoond, maar weet met haar boeken toch de magie van haar kleurrijke vaderland over te brengen op de lezers. Haar eerste boek Gypsy Masala gaf ze in eigen beheer uit. Ze promootte het zo goed dat het in Engeland op vele plekken wekenlang op nummer één kwam te staan. Haar tweede roman Honderd tinten wit is niet alleen een verhaal over kruiden en familiegeheimen, maar gaat ook over de tegenstellingen Oost – West, India – Engeland.
Preethi Nair – Honderd tinten wit (One Hundred Shades of White, vert. Frans Reusink), Prometheus, 2004
Leestips
De grootste literaire culinaire hit:
Laura Esquivel – Rode rozen en tortilla’s
Een culinair boek van een romanschrijfster:
Isabel Allende – Afrodite
Lezen, smullen en huiveren:
Elif Shafak – De bastaard van Istanbul
Carlos Balmaceda – Kookboek voor de kannibaal
Jim Crace – De provisiekast van de duivel
Jo Kyung-Ran – Tong
Martin Suter – De kok
Richard C. Morais – Truffels & Tandoori
Hoe koken kan helen:
Judy Hendricks – Liefde en brood
Meer boeken over andere culturen in Londen:
Monica Ali – Brick Lane
Maggie Gee – Een gewoon gezin
Zadie Smith – Witte tanden
Hanif Kureishi – De boeddha van de buitenwijk
Hanaan Al-Shaykh – Alleen in Londen