Over dorpsbewoners die meer God willen
Griekse vertelling over twee charlatans die voor God willen spelen.
Wanneer in een bergdorp er een vrouw sterft in haar kraambed, brengt haar man haar naar de toverdokter in de hoop dat deze zijn vrouw weer uit de dood kan opwekken. Eliseüs probeert het, want hij wil in zijn gaven geloven. Zijn kunnen reikt echter nog niet zo ver en daarom vervloekt hij God die die gave wel heeft.
Zagros verliest zijn kind aan de dood veroorzaakt door de tovenaar die in zijn stal woont en vervolgens zijn vrouw aan de gekte. Hij wil wraak en probeert daarom een val voor Eliseüs uit te zetten.
Dan komen ze erachter dat Zagros wel vele gaven heeft waardoor hun aanzien alsmaar blijft stijgen bij de dorpsbewoners die wonderen nodig hebben om hun sobere leven meer kleur te geven. Door elkaar voor het lapje te houden spannen de twee heren een web om elkaar heen dat zelfs overgaat in liefde. Terwijl de verering van de twee profeten steeds heftiger wordt beseft Zagros dat ook hij eens zijn zonden moet opbiechten.
Het leven in de Griekse bergen lijkt net zo woest als de omringende natuur. Elke wonderbaarlijke gebeurtenis geeft daarom aanleiding tot de meest fantastische verhalen. En zo kan het gebeuren dat er een persoon zich een God kan wanen en zelfs de kerk en zijn pope opzij kan schuiven.
In een bijna volksvertelling-achtig verhaal zet de Griekse schrijver Pavlos Mátesis de charlatan Eliseüs neer die geholpen door de bevolking probeert de grootste macht naar de kroon te steken. Het gaat over een bevolking die wonderen nodig heeft, maar die indien nodig ook in een volksgericht kan uitbarsten. Jaloezie en geroddel leiden tot verering maar ook tot verwoesting. En het volk volgt blindelings niet alleen de Goden maar ook de volkswoede. Het ene moment aanbidden ze de beide profeten, het andere moment scheuren ze hen de kleding van het lijf.
Dit is de strijd van het kleine volk tegen de hogere machten. Ze staan elkaars kinderen naar het leven of helpen een dorp weer opbouwen. Ze leven met hun kleine altaartjes en bijgeloven, ze leven niet met de grote helden van de Olympus, maar met hun alledaagse Goden die geen lang leven beschoren zijn.
Mátesis’ vertelling laat een grimmig leven zien waarin men met de dood omgaat als een erekwestie. Zijn woorden zijn simpel, zijn verhaal bijna magisch-realistisch. Het verhaal speelt begin 20ste eeuw, maar de afgelegen bergdorpjes zullen nog niet veel veranderd zijn.
Het is een mooi boekje voor wie van Griekenland houdt of voor wie van volksvertellingen houdt. Over geloof en ongeloof, over leugen en bedrog, over een volk dat middels zijn eigen Goden en gebruiken probeert te overleven.
Pavlos Mátesis – De Oude (O Palaios tis Iméros, vert. Hero Hokwerda), Bert Bakker, 2003
Leestips
Over hetzelfde harde Griekse leven:
Zyranna Zateli – En op het uur van de wolf komen zij terug