Op dievenpad in Rusland
Kleine Russische roman over plattelandsjongetje die rover wil worden.
Toen Avdotja en al haar kinderen in een nieuw huisje trok, was haar man nog steeds ergens aan het front. De kinderen maakten al snel vriendjes in het dorp, de buren kwamen kennismaken en Avdotja’s vader trok met zijn vrouw in het keukentje. Sjoerka en zijn broertjes, zusjes en zijn moeder hadden de andere kamer, waar de kinderen vaak op de kachel sliepen.
Toen er bijna niets meer te eten was, zond Avdotja twee van haar kinderen naar familie en zo kwam Sjoerka bij zijn vaders opa, die schrijver was en veel land had. Hij zei dat er aan de oorlog spoedig een einde zou komen, maar die ging eeuwig door. Tijdens de Russische revolutie deed Sjoerka’s opa heel voorzichtig en Sjoerka keerde weer naar zijn dorp terug, waar hij van Sergova leerde mensen te beroven. Want in die tijd liep er allerlei volk rond, van Duitsers tot soldaten en wanneer die te veel gedronken hadden, of vermoord, viel er van alles te halen. Sjoerka groeide op en toen hij op een dag groot genoeg was, vond hij dat hij maar naar de stad moest om te roven.
Zeer simpel boekje over het Russische platteland tijdens de eerste wereldoorlog en de Russische revolutie. Leonid Dobytsjin was een Russische schrijver die leefde van 1894 tot 1936. Hij wordt wel een van de eerste slachtoffers genoemd van het Stalinisme: toen in 1935 zijn verhalen werden verboden, pleegde hij zelfmoord. Hij liet 23 korte verhalen na, waaronder Sjoerka’s familie. Vanaf 1991 verschenen bij de Wereldbibliotheek reeds De stad N en Ontmoetingen met Liz.
Sjoerka’s Familie is een sober boekje dat verhaalt over een jongetje die met zijn kinderogen de wereld rond hem heen in ogenschouw neemt: niet alleen het moeilijke leven waar af en toe eens iets feestelijks te eten of te drinken op tafel kwam, ook de dansavondjes waar de volwassenen aan deelnamen en zich een stuk in de kraag zopen, of de begrafenissen die meer een feest inhielden dan een bedroevende gebeurtenis. Door zijn ogen krijgen we een ingetogen portret van het harde leven op het platteland, waar soldaat zijn normaal was en waar de mannen op weg naar de diverse strijdtonelen almaar overheen bleven stromen.
Weinig of soms niets te eten, weinig en zelfs soms niets te drinken, waar zelfs een fles spiritus een traktatie is. Op blote voeten om de schoenen te sparen tot het beroven van een massa vermoorde mensen. Sjoerka groeit op te midden van deze armoede en komt tot de conclusie dat stelen en roven een goed beroep is als je wilt overleven. Voor liefhebbers van Russische literatuur of sober geschreven verhalen. Een ontroerend portret van een zeer harde tijd.
Leonid Dobytsjin – Sjoeka’s familie (vert. Arie van der Ent), Wereldbibliotheek, 2002
Leestips
Dieven op pad in de oorlog:
David Benioff – Stad der dieven
Een sober, doch hard boek over de Sovjetrepubliek:
Varlam Sjalamov – Berichten uit Kolyma
Leven ten tijden van oorlog:
Andrej Koerkov – Grijze bijen
Een ander sprookje over het harde leven:
Juri Rytchëe – Teryky