Passie
Een mooi verhaal over Charlie Chaplin.
Het is altijd interessant om te lezen hoe iemand in een grote carrière rolt. Soms is het geluk, soms is het gedrevenheid. Bij Charlie Chaplin was het gedrevenheid: hij volgde zijn passie en zocht, totdat hij de juiste formule had gevonden.
Het boek brengt echter nog meer. De tijd dat Charlie bekendheid kreeg, was een woelige tijd in de filmwereld: de stomme films waren op hun hoogtijdagen en daar kwamen de eerste films met geluid én met kleur; kleine studio’s werden overgenomen door grote filmbazen en ook de vakbonden gingen zich bemoeien met de filmwereld. Wat later begon de tijd van McCarthy in Amerika, die een heuse heksenjacht naar communisten op gang zette.
Tegen deze achtergrond heeft de Italiaanse schrijver Fabio Stassi een mooi verhaal opgezet, over Charlie die geen afscheid van het leven wil nemen en een deal met de dood maakt: elk jaar komt de Dood kijken en wanneer Charlie het niet lukt hem aan het lachen te maken, moet hij mee. Magere Hein aan het lachen krijgen is zelfs voor de iedereen aan het lachen makende Charlie een huzarenstukje, maar met een beetje geluk lukt het hem toch zijn leven enkele jaren te verlengen, een tijd die hij benut om aan zijn zoon Christopher te beschrijven hoe zijn aanloop tot succes was, wat de belangrijke zaken in het leven zijn – zoals verlangen – en iets waarover hij nooit iemand had verteld.
Het is ook het verhaal van de film, de bewegende beelden, die zichtbaar werden wanneer er licht werd geprojecteerd vanuit een kistje. Volgens het verhaal was er een circusartiest die, lang voordat de gebroeders Lumière hun cinématographe aan het publiek toonden, al een filmprojector had uitgevonden. De zoektocht naar deze Arléquin is een mooi deel van het verhaal, tezamen met het hele gedoe rondom het begin van het Hollywood Imperium.
Achter het vrolijke mannetje dat altijd bakzeil haalde, zoals we Charlie Chaplin kennen, schuilt natuurlijk een gewone man met zijn passies, verleden en geheimen. Ondanks dat dit geen biografie is, maar een fictief verhaal, krijgen we zo toch een beetje een beeld van achter de schermen: wat een man aan het einde van zijn leven nog aan zijn zoon wil vertellen en hoe de wereld van het circus en toneel op het witte doek terecht kwamen.
Fabio Stassi’s voorgaande romans waren ook een mix van fictie en non-fictie: over een sportjournalist en de FIFA Wereldbeker voetballen, over de Cubaanse schaakgrootmeester José Raúl Capablanca en over beroemde romanpersonages. Maar Chaplin was al een jeugdheld van hem en het is dan ook niet verwonderlijk dat Stassi hem nu eert met een mooi gepassioneerd verteld verhaal. Het is onvoorstelbaar dat deze schrijver zijn boeken al op en neer reizend naar zijn werk in de trein schrijft. Het verhaal laat je achter met, net zoals het zien van Chaplin’s films, een lach en een traan van verlangen.
Fabio Stassi – De laatste dans (L’ultimo ballo di Charlot, vert. Liesbeth Dillo), Ambo/Anthos 2014
Leeslinks
Over de oude amusementswereld:
Graham Swift – Hier zijn we
Susanna Clark – Jonathan Strange & mr. Norrell
Alice Hoffman – Het Museum van zonderlinge zaken
Erin Morgenstern – Het nachtcircus
Sarah Hall – De Michelangelo van Coney Island
Arthur Japin – De grote wereld