De zomer van 1914
Over de schotse architect Charles Rennie Mackintosh, die in een Engels kustdorp voor een spion wordt aangezien in 1914.
Een van de bekendste gebouwen van Glasgow, de Glasgow School of Arts, brandde in 2014 deels uit. Het monumentale pand, gebouwd tussen 1897 en 1909, was ontworpen door de Schotse architect en kunstenaar Charles Rennie Mackintosh. Hij trouwde in 1900 met de kunstenares Margaret MacDonald, die vooral bekend werd door grote (glas)panelen in Jugendstil.
In 1914 huurden ze een huis in Walberswick, een dorpje aan zee in Suffolk. Mackintosh had een kleine dip in zijn carrière en hoopte op het platteland, weg van de dure stad, nieuwe inspiratie op te doen en moest bovendien herstellen van een longontsteking.
Toen ik in Meneer Mac en ik begon te lezen, dacht ik even dat ik het verhaal al kende. Een beroemde kunstenaar huurt aan het begin van de Eerste Wereldoorlog een huis in een klein Engels dorp en wordt door de dorpelingen al snel verdacht een spion voor de Duitsers te zijn. Dit is in het kort het verhaal van Esther Freud, maar ook het verhaal van Helen Dunmore: Schimmen van Zennor.
Dunmores verhaal speelt in een klein dorpje in Cornwall, waar de schrijver D.H. Lawrence en zijn Duitse vrouw Frieda een huis huurden om de hectiek en het dure leven in de hoofdstad te ontvluchten. Hun korte verblijf wordt vastgelegd door het jonge meisje Clare Coyne, die vriendschap met ze sluit en door hen wordt gestimuleerd om haar hobby tekenen voort te zetten.
In Esther Freuds verhaal is het de architect Charles Rennie Mackintosh die de 13-jarige Thomas Maggs tekenles geeft in een dorpje in Suffolk. Thomas is de wereld om zich heen aan het ontdekken, is beslist niet rouwig om de oorlog die de nodige veranderingen in het dorp teweegbrengt, maar heeft wel te lijden onder een humeurige en regelmatig dronken vader, die een van de twee pubs in het dorp bestiert.
Hoewel Freud ook probeert om Mackintosh en zijn twijfels over zijn succes een hoofdrol in het verhaal te geven, zijn het echter de zielenroerselen van Thomas die de show stelen. Thomas voelt zich verantwoordelijk voor het dorp en zijn land. Zodra hij zijn plichten thuis heeft vervuld, of zijn werk is gedaan bij de touwslager, dwaalt hij door de omgeving van het dorp, kijkt uit over zee of de vijand er al aan komt en bespioneert Mackintosh, omdat hij lang twijfelt of deze vreemdeling wel of niet een spion is. En indien hij een spion is, moet hij hem dan aangeven? Tegelijkertijd raakt hij gefascineerd door de grote architect die zo prachtig kan tekenen en door zijn vrouw die zo lief is en ook heel vaardig met de tekenpen overweg kan. Aangemoedigd door zijn zus, komt hij bovendien ook nog eens heel wat te weten over de liefdevolle relatie tussen Mackintosh en zijn vrouw Margaret. Thomas leert heel wat deze zomer.
Thomas treurt over zijn overleden broertjes en geeft ze een plek in zijn leven, hij droomt over heldhaftige reddingsacties op zee en rent net zoals alle dorpelingen een neerstortende zeppelin achterna tot de plek waar hij neerknalt. Hij bekijkt de bloemen die Mackintosh nauwkeurig natekent, plus de sprookjesachtige details die hij er aan toevoegt, hij tekent zelf een opgetuigde boot, waarvan het voorbeeld in de bibliotheek staat.
Het verhaal over de architect Charles Rennie Mackintosh die zich in de steek voelt gelaten door het bureau voor wie hij werkte en bang is dat hij niet meer aan de bak komt, steekt daar wat magertjes tegen af. Alsof Freud er zoveel mogelijk biografische dingen in had willen proppen, zodat de man herkenbaar was. Maar zijn echte twijfels komen niet echt uit de verf, noch wat hem daar op het platteland boeide, noch waarom hij zich over Thomas boog.
Wat wel uit de verf komt, is een passie voor de natuur en hoe een jongetje een man werd. Ondanks dat Schotlands beroemdste architect er wat magertjes vanaf komt, is dit een sfeervolle roman over een eenzame jongen in een Engels dorpje, in een zomer die zijn leven veranderde.
Esther Freud – Meneer Mac en ik (Mr Mac and I, vert. Ineke Lenting), De Bezige Bij 2015
Leestips
Van Esther Freud:
Hideous Kinky
Het Engelse platteland en de oorlog:
Elisabeth O’Connor – Walvistij
Helen Dunmore – De schimmen van Zennor
Mick Jackson – De bijenkoning
Over een denkbeeldige oorlog in Engeland:
Owen Sheers – Verzet