De Russische ziel
Sfeervolle Russische verhalenbundel over droevige karakters op het platteland.
Een jongetje komt bij een ouder echtpaar aan, waarna de man beslist dat zijn huis het huis van het jongetje is en het kind zonder protest intrekt bij het echtpaar.
Een landmeter bewaakt met obsessionele krachten zijn geld en obligaties omdat hij rotsvast gelooft dat de staat eens zal uitbetalen.
Een man maakt zich klaar om de vijand in zijn landhuis te ontvangen.
De dochter van Maria pikt een vreemdeling op van het station. Een dag later is hij al bij haar ingetrokken. Maria verhuist wegens de kou die hij uitstraalt.
Baskakov bouwt een huis voor vrouw en kind, terwijl hij zeker weet dat zijn broer er alles aan zal doen om hem het huis afhandig te maken.
Vier mannen en een kater stappen uit een trein in een klein dorp waar ze even zullen pauzeren op hun levensweg.
Zeven verhalen over mensen die in moedertje Rusland een moeizaam bestaan voortzetten. Behalve de landmeter zijn het mensen die al veel naars van het leven hebben gezien en uit het niets ergens aankomen, blijven steken en een nieuw bestaan opzetten. De meesten hebben de verschrikkingen van de oorlog overleefd en lijken door het grote Rusland te zwerven. Tot een vrouw ze een halt toeroept. Sommige hebben gezondheidsproblemen of ze zijn geobsedeerd, de een door een stamboom, de ander door staatsobligaties.
In Bakin’s verhalen zijn de redenen om te leven niet groots, maar wel groot genoeg om door te gaan. Van liefde en tederheid lijkt geen sprake. Wel van een soort noodzaak of lotsbestemming.
Dmitri Bakin is geen schrijver die graag in het voetlicht staat met gegevens over zijn eigen leven. Hij woont in Moskou waar hij als taxichauffeur werkt en houdt zich afzijdig van de literaire wereld. Toch wist hij daar een verrassing teweeg te brengen toen hij in 1996 de Russische Anti-booker prijs won.
In tegenstelling tot veel andere jonge Russische schrijvers, zoals Vladimir Sorokin, Vladimir Kaminer of Ilja Strogoff gaan zijn verhalen niet over het bonte nieuwe leven in de Russische hoofdsteden, noch betrekt hij zijn verhalen op de roerige politieke Russische geschiedenis.
Zijn ronduit sobere verhalen gaan over het Russische volk, waarin geen spatje politiek voorkomt. Het gaat veelal over dorpen waarin soms een vreemdeling aankomt. Daar wordt hij begluurd en gewogen door de bewoners die klaar staan om hun mening te ventileren, om te oordelen. Meestal zijn het vrouwen die in hun eenzaamheid de vreemdeling onderdak aanbieden. Of is het een kind dat een tehuis zoekt, een ex-gevangene die een nieuw leven wilt. Het zijn droevige verhalen, maar je raakt heel makkelijk in de ban van Bakin’s poëtische manier van schrijven. Door zijn prachtige stijl sluit je zijn karakters, die veelal niet de meest sympathieke zijn, toch in je hart.
Hier is eindelijk weer een Rus die je weet te boeien door zijn schrijfstijl en ergens anders over weet te schrijven dan over de wodka-ellende en het oorlogsverleden. Geen zuippartijen of tragisch oorlogsgeweld, hoewel deze dingen natuurlijk wel verstopt liggen tussen de regels. Daar ontkom je in Rusland niet aan. Bakin weet de kleine tragiek van het leven zelf te pakken. Een meesterverteller, die makkelijk zou kunnen uitgroeien tot een in Rusland wonende Andreï Makine.
Dmitri Bakin – Redenen om te leven (Strana proischozdjenia, vert. Arie van der Ent), Vassallucci, 2004
Leeslinks
Nog meer levensverhalen uit Rusland:
Andreï Makine – De muziek van een leven
Andreï Makine – Requiem voor Rusland
Andreï Makine – De aarde en de hemel van Jacques Dorme
Leonid Dobytsjin – Sjoerka’s familie
Varlam Sjalamov – Berichten uit Kolyma
Dmitri Bavilski – De aardappeleters
Pieter Waterdrinker – Tsjaikovskistraat 40