Het verhaal van mijn vader
Aangrijpende autobiografische roman over de vader van de schrijfster die minister was in Sierra Leone.
Als Aminatta klein is, verhuist ze veel. Van de hoofdstad Freetown in Sierra Leone tot in Schotland en Lagos in Nigeria. Haar vader, die haar Schotse moeder ontmoette tijdens zijn studiejaren in Schotland, was arts. Hun huis stond open voor een ieder die hulp nodig had, en zo was het een komen en gaan van mensen die de dokter nodig hadden voor medische bijstand of een simpele raad.
Mohamed Forna begaf zich echter ook op het politieke pad, waardoor hij steeds meer van huis was. Toen hij uiteindelijk met de verkiezingen meedeed, verhuisde Aminatta voor de eerste keer met haar moeder voor een jaar naar Schotland. Haar vaders ster was rijzende in Sierra Leone, maar de politiek was onstabiel. Tenslotte werd hij minister van financiën onder het regime van Siaka Stevens en werd het gezin van Forna weer herenigd. Niet voor lang, want Aminatta’s ouders waren uit elkaar gegroeid en Aminatta kreeg een pleegmoeder: Yabome.
Terwijl Mohamed Forna voor een democratie was, werkte Siaka Stevens steeds meer naar een eenpartijstelsel, wat een reden was voor Mohamed Forna om af te treden en een nieuwe partij te beginnen. Hierna kelderde de jonge Afrikaanse staat steeds verder weg op een dictatoriaal pad, gekenmerkt door afschuwelijke burgeroorlogen tussen rebellen en de regering waarvan vooral de burgerbevolking slachtoffer werd en de inzet van ‘kindsoldaten’ heel gewoon was.
In het jaar 2000, nadat haar vader 25 jaar eerder was geëxecuteerd na een proces waarvan helemaal niets klopte, komt Aminatta terug in Sierra Leone om de mensen op te zoeken die bij het proces betrokken waren en om te zien in hoeverre haar vroege jeugdherinneringen zich aaneen kunnen rijgen tot één verhaal.
Het is een meeslepende autobiografie over een jeugd die getekend wordt door spanningen en geweld in een jonge Afrikaanse staat. Over een jeugd die samen opgaat met de geschiedenis van die staat: Sierra Leone. Een land vol diamanten, eens een protectoraat van Engeland en vervolgens een Afrikaanse staat waarvan de president te veel macht naar zich toe trok en het land naar de afgrond bracht.
Op simpele maar gepassioneerde wijze vertelt de schrijfster over haar jeugd, haar vader en over de politiek die eens hoop gaf aan Sierra Leona, maar die na de vele oorlogen het land als een puinhoop achterliet, met mensen die gelaten proberen te overleven.
Aminatta hield veel van haar vader ondanks zijn scheiding met haar Schotse moeder. Mohamed Forna was een man die ook internationaal goed aangeschreven stond als integere politicus. Hij bleef zijn land en zijn politieke integriteit tot in de dood trouw.
Als kind begreep Aminatta niet veel van alle politiek en spanningen erom heen, de betekenis van de onlusten en de vluchten naar Engeland. Ze bevond zich als het ware in het oog van de storm, alles om haar heen kon elk moment veranderen. Zelf leefde ze in haar kinderwereld en probeerde zich zo goed mogelijk aan te passen aan alle veranderende omstandigheden.
Pas toen ze in Londen journaliste was, begon ze de puzzel van haar jeugd in elkaar te passen om het leven van haar vader en de geschiedenis van haar land wat duidelijker voor zich te zien. Voor haar onderzoek ging ze vele malen terug naar Sierra Leone en deed ze onderzoek in vele internationale archieven.
Het boek is dus meer dan alleen een beeldend verhaal over een woelige jeugd in Afrika. In duidelijke lijnen vertelt ze hoe het tot de bloederige burgeroorlogen heeft kunnen komen en geeft ze zodoende meer inzicht in de Afrikaanse politiek.
Het boek heeft zoete jeugdherinneringen naast barbaarse taferelen. Het ademt de chaos van Afrika, maar ook zwoele nachten en een intense natuur. Ook al is haar schrijven zeer simpel, al snel wordt je meegetrokken in de wervelwind van deze dubbele geschiedenis. De duivel danste op het water is schokkend en vertederend.
Aminatta Forna – De duivel danste op het water (The Devil that Danced on the Water, vert. Lidwien Biekmann) Luitingh-Sijthoff 2003
Leeslinks
Staatsgreep op komst:
Chinua Achebe – Termietenheuvels in de savanne
Over een kindsoldaat en een meisje dat een belegerde Afrikaans stad probeert te ontvluchten:
Emmanuel Dongala – Johnny, valse hond
Dochters van revolutionairen:
Gilian Slovo – Rood Stof
Ileana de la Guardia – In naam van mijn vader
Over de rol van een vader in Maleisië:
Madeleine Thien – Zekerheid
Over een dictator in de Dominicaanse republiek:
Mario Vargas Llosa – Het feest van de bok
Over een ander onstabiel Afrikaans land:
Moses Isegawa – Abessijnse kronieken
Over de Afrikaanse geschiedenis:
Maryse Condé – Segou I en II