Smith Henderson – Montana

Crazy Life in America

Amerikaans verhaal over een maatschappelijk werker en een maniakale vader.

Heftig en rauw, zo kun je deze debuutroman beschrijven. Amerikanen zijn kampioen in het beschrijven van leven aan de rand van de maatschappij. Dit boek heeft nog een zacht tintje, vergeleken met bijvoorbeeld Suttree van Cormac McCarthy, waarin alcohol en depressiviteit rijkelijk stromen en een uitweg nagenoeg onbereikbaar blijft.

Het verhaal gaat over Pete, een maatschappelijk werker in een klein, slaperig plaatsje in Montana, omgeven door een haast ondoordringbare natuur, waar je beren, stropers en mensen vindt, die de maatschappij zoveel mogelijk mijden. Het is een kleine gemeenschap, waar armoede voor de nodige sociale problemen zorgt en Pete zijn handen vol heeft aan het redden van kinderen, zoals de onhandelbare Cecil die zijn moeder de hersens in wil slaan en die hij uit huis moet plaatsen.

Op een dag verschijnt op school een totaal verwilderd kind. Pete brengt Benjamin naar huis, ergens diep in de bossen, waar zijn norse en excentrieke vader, Jeremiah Pearl, hem van hem overneemt. Later hoort Pete steeds meer en alarmerende verhalen over Jeremiah, die er zijn eigen wereldbeelden op na houdt en zelfs eigen geld uitgeeft. Ook moeten er nog ergens een vrouw en nog meer kinderen zijn. Pete probeert het vertrouwen van Jeremiah te winnen, maar dat is geen makkelijke taak. De man is behoorlijk paranoia, laat zich alleen vinden wanneer hem dat uitkomt en wanneer blijkt dat Pete niet de enige is die achter Jeremiah aanzit, wordt het contact nog moeilijker.

Pete is niet iemand om meteen in de armen te sluiten: hij woont in een huis aan de rand van de wildernis, krijgt alleen beren op bezoek en kent alle kroegen in de omgeving van binnen en buiten. Niet lang geleden is hij bij zijn vrouw Beth weggegaan, die vervolgens met hun 13-jarige dochter Rose een vrachtwagenchauffeur achterna is gegaan naar Texas. Het falen van zijn huwelijk vreet aan hem en wanneer hij tijdens zijn werk ook nog eens met de nodige ellende wordt geconfronteerd, zoekt hij regelmatig vergetelheid in de alcohol.

Korte hoofdstukjes over Rose, nu Rachel geheten, verteld vanuit een andere tijd, perspectief en in een andere stijl, wisselen die van Pete’s speurtochten af. In een vraag- en antwoordspel komen we achter de gemoedstoestand van Rose. Ook hier is het ellende geblazen, want Rachel/Rose loopt weg met een vriendje en krijgt zo de wereld van hoertjes en verslaafden te zien. Het trieste is dat Rachel/Rose denkt: Pete is er voor alle families met problemen, behalve voor die van hemzelf.

Het verhaal is bevolkt met levendige portretten, zoals illegale wietkwekers, een dronken rechter, Pete’s vechtlustige vrienden, hoertjes en hun pooiers en de mysterieuze Jeremiah Pearl. Alcohol en drugs vliegen als warme broodjes door het verhaal. Toch leest het verhaal niet als één brok ellende: het laat zien hoe ruig er nog wordt geleefd in Amerika en hoe veel mensen hun eigen vrijheid creëren door de wildernis in te gaan. Een angstig en beklemmend verhaal over Jeremiah Pearl, houd er gerust een zakdoek bij. Maar mens en natuur worden beiden met respect en beeldend beschreven, wat het verhaal zeer de moeite waard maakt, met op het einde toch nog een paar hoopvolle bladzijden.

Smith Henderson – Montana (Fourth of July Creek, vert. Dirk-Jan Arensma), Meulenhoff Boekerij bv, 2017

Leestips
Leren in de natuur:
Lars Elling – De appeloorlog
Ver van de gebaande paden:
Cormac McCarthy – Suttree
Bill Cheng – Als de hond het spoor kruist
Gerard Donovan – Julius Winsome
Russell Banks – Huid
Op de vlucht in de natuur:
Dave Eggers – Helden van de grens