100 jaar Russiche revolutie
Semi-autobiografie over Waterdrinkers leven in Rusland.
Wanneer je net dit boek uit hebt en je op tv de documentaire 100 jaar Russische Revolutie zag, gepresenteerd door oud-Moskou-correspondent Michel Krielaars, krab je je achter de oren en vraag je je af of de titel wel juist is voor die duffe documentaire, waar in wezen alleen maar aandacht werd geschonken aan de machthebbers en niet aan de vreselijke bloedbaden die gepaard gingen met die revolutie, noch aan de sociale verschuivingen die er plaatsvonden: het volk aan de macht.
Neem dan het boek van Pieter Waterdrinker, die aan de hand van zijn woonadres in Leningrad eens even heerlijk fulmineert over die 100 jaar Russische revolutie. Dan besef je welk een ramp dat was in die tijd.
Ik vind het een groot vraagteken waarom deze in Rusland wonende Nederlandse schrijver zo weinig aandacht krijgt in het literaire Nederlandse landschap. Misschien is het een enfant terrible, die zich niets aantrekt van anderen en rustig zijn mening op papier zet. Een mening die ik meestal geheel en al deel, ook al weet ik niet zoveel van Rusland. Waterdrinker is een Nederlandse Don Quichot die ten strijde trekt tegen de internationale windmolens. Hij beschrijft niet alleen Rusland met soms hilarische pen, maar zegt ook recht voor z’n raap hoe de preutse Nederlandse politiek en de internationale wereld in elkaar steekt. Zijn vorige roman Poubelle zou verplichte kost voor elke Nederlander moeten zijn.
Tsjaikovskistraat 40 gaat grotendeels over Rusland (met natuurlijk ook genoeg sneren naar de internationale wereld), via semi-biografische verhalen over het leven van de schrijver in Rusland, waar lange tijd een gebrek aan alles was. Door Waterdrinkers niet aflatende kritische kijk op de geschiedenis, is het wederom een onderhoudend boek vol verhalen over gebeurtenissen die zich afspeelden niet ver van zijn appartement op Tsjaikovskistraat 40, of over mensen die er in de buurt woonden. Maar vooral is het ook een vogelvlucht door het Russische leven van de schrijver zelf. Werk zoeken, de liefde vinden, een weg vinden in het bizarre Russische leven waar armoede troef was, maar waar, als je de wegen wist en het geld had, je alles kon krijgen. En toch, door al die ellende heen, proef je de liefde voor een land dat na de glorieuze tsarentijd door elkaar werd gerammeld door een bloedige revolutie, die misschien zelfs meer ellende bracht dan alle tsaren bij elkaar. De VPRO zou zich moeten schamen met zo’n makke documentaire over een tijd waarover geen schrijver raakt uitgeschreven.
Het geweldige epos Het achtste leven van Nino Haratischwili schaart zich eveneens achter de mening van Waterdrinker over de gruwelen van de Russische Revolutie. Een ander literair juweeltje dat speelt rond deze historisch heel belangrijke tijd.
Waterdrinker heeft al heel wat geschreven over de wereld van Rusland en het westen. Zowel op sociaal vlak, als op politiek vlak, altijd verpakt in mooie verhalen, altijd met lekker veel venijn. Hij is geen navelstaarder, die over de kleine dingen des levens vertelt – ook al zijn er een schat aan prachtige kleine observaties in zijn boeken te vinden. Waterdrinker doet wat een schrijver moet doen: de tijd waarin we leven in een roman stoppen. Ook al is dit laatste boek geen echte roman te noemen. Maar zijn schrijverstong is rap en ontziet niemand. Een van de heerlijke aspecten van zijn werk. Wil je weten hoe de Russische ziel werkt, dan zit er niets anders op dan deze schrijver te blijven volgen.
Pieter Waterdrinker – Tsjaikovskistraat 40, Nijgh & Van Ditmar 2017
Leeslinks
Van dezelfde schrijver:
Biecht aan mijn vrouw
De rat van Amsterdam
Poubelle
De dood van Mila Burger
Een Hollandse romance
Duitse bruiloft
Siberië:
Sophy Roberts – De verdwenen piano’s van Siberië
O.a. over de Russische revolutie:
Nino Haratischwili – Het achtste leven
Over de Russische ziel:
Dmitri Bakin – Redenen om te leven