Ooops, foutje!
Australisch verhaal over buren die meedoen aan de Redex Trial rally en de schokkende ontdekking van een afkomst.
De Redex Trial rally was in de jaren 50 mateloos populair. Het ging er niet over wie het eerst over de finish zou komen, maar welke auto’s de minste strafpunten hadden. Die werden opgelegd, bijvoorbeeld wanneer je niet op tijd een checkpoint bereikte, of het technische reglement niet opvolgde. Zo waren de motorkappen verzegeld en bij het breken van de zegel kreeg je ook strafpunten. Tweederde van de auto’s werd gesponsord door autofabrikanten, die wilden laten zien hoe goed hun auto’s het barre Australische wegennet konden doorstaan. De race slingerde zich dwars door dit continent, door onherbergzame streken vol slechte wegen en andere obstakels. De eerste race ging in 1952 van start, de race in het boek (1954) was dus de derde Redex Trial die werd gereden.
Het boek heeft nog een belangrijk thema: afkomst. Willie Bachhuber dacht altijd dat zijn ouders uit Duitsland kwamen en op een landkaart keek hij dan ook naar de verschillende delen van Duitsland, waar hij had kunnen wonen. Hij voelt zich ver van huis.
Maar hij woont in Australië, bij een klein stadje dat Bacchus Marsh heet. Hij is al een tijdje gescheiden, net nadat zijn vrouw was bevallen, en denkt er het liefst niet meer aan terug. Nu is hij ontslagen op de school waar hij les gaf omdat hij een vervelend kind uit het raam hing. De radio waar hij een fake kandidaat voor een quiz programma is, boeit hem ook al niet meer. Willie zit in een dip, maar dan krijgt hij nieuwe buren.
Irene Bobs is gek op haar man Titch, die, klein van stuk, zijn mannetje staat (behalve tegenover zijn vader) en een steengoede autoverkoper is. Ze willen een eigen garage openen in Bacchus Marsh en Irene probeert achter de rug om van Titch met autodealers te onderhandelen. Willie bekijkt nieuwsgierig de aankomst van de Bobsjes en hun kinderen. Hij is bevreemd wanneer hij ziet dat Titch’ vader langskomt om een oude historische propeller in hun tuin te deponeren, die Irene beslist zo snel mogelijk wil weg hebben. De Bobsjes van hun kant vinden Willie vreemd. Titch komt op een dag thuis met het idee om de Redex Trial rally te gaan rijden. Wanneer hij ontdekt dat Willie een passie voor landkaarten heeft, bombarderen ze Willie als hun bijrijder en kaartlezer.
Titch’ vader Dan, die Titch al heel wat tijd het leven zuur maakte, doet ook met de race mee en gebruikt zelfs dynamiet om zijn zoon eruit te wippen. Maar deze keer gaat het hem niet lukken, ook al moet dankzij hem Titch even met de race stoppen, zodat Irene en Willie het rijk alleen hebben. Wanneer Titch zich weer bij hen voegt, gaat zijn relatie met Irene zienderogen achteruit en verlaat Willie de race.
Willie heeft een licht getinte huid, een gegeven waar hij nooit bij heeft stilgestaan: het zal de Australische zon wel zijn op zijn Duitse huid. De race voert door aboriginal land, waar deze oorspronkelijke bewoners flink worden gediscrimineerd. Sommige hotels weigeren Willie een kamer te verhuren, of bars weigeren hem de toegang, in de mening dat Willie een kleurling is. En zo verschuift het verhaal langzaam maar zeker van auto’s (en de Redex Trial) naar de aboriginals.
In de Australische woestenij wordt Willie door iemand opgepikt, die hem meeneemt naar een ranch, waar veel aboriginals wonen en werken. Deze aboriginals houden Willie een spiegel voor en zo ontvouwt zich voor hem een onbekend verleden.
Irene, die met Titch over de eindstreep dendert, is dusdanig geïntrigeerd door Willie dat ze zijn vader opzoekt, omdat de race toch langs zijn woonplaats komt. Daar komt ze achter Willie’s geheim en iets nog veel ergers.
Het verhaal wordt om en om door Irene of Willie vertelt, zodat we bekend raken met hoe beiden over elkaar en de gebeurtenissen denken, wat nogal eens wil verschillen. Het verhaal draait in eerste instantie veel om auto’s en het verkopen ervan. Zowel Titch als zijn vader Dan proberen hier hun beroep van te maken en dealer te worden van een goeie auto. Het verhaal wordt behoorlijk hilarisch gebracht. De bijna satirische toon verlaat het verhaal wanneer Willie aan aboriginal kinderen les gaat geven. Dan spreidt zich een zekere zwaarte over het verhaal en komen we terecht in de soms mysterieuze wereld van de aboriginals, die je overigens niet altijd al te serieus hoeft te nemen.
De vorige roman van deze gevierde, Booker Prize winnende, Australische auteur, Amnesie, vond ik een beetje over de top, alsof hij met moeite van alles bij zijn verhaal moest verzinnen. Ook dit verhaal hinkt op meerdere thema’s, heeft een kleine stijlbreuk, maar leest veel overtuigender dan het vorige verhaal waarin moderne media een rol spelen. Ver van huis echter blikt terug op de jaren ’50, die Carey met veel verve in beeld heeft gebracht. Soms vind ik de zinnen niet soepel lopen (dat kan aan de vertaling liggen), soms wordt ook het verhaal van de hak op de tak verteld. Neemt niet weg dat het een heerlijk hilarisch boek is. Later volgt dan een wat serieuzer randje, zodat het boek geen aaneenschakeling is van slap-stick momenten. Een verrassend boek, heerlijk om bij te ontspannen.
Peter Carey – Ver van huis (Along Way From Home, vert. Hien Montijn), De Bezige Bij 2018
Leestips
Van dezelfde auteur:
Amnesie
Parrot en Olivier in Amerika
Oscar & Lucinda
Auto’s en racen:
Alessandro Barrico – Dit verhaal
Peter Terrin – Monte Carlo
Over aboriginals:
Kim Scott – Benang, uit het hart
Epische roman over Australië:
Matthew Condon – De forellenopera