De afrekening
Laatste deel van een Italiaanse vierdelige serie over twee vriendinnen uit Napels.
Het is nog steeds niet uitgekomen wie er achter het pseudoniem van de schrijfster van de Napolitaanse romans zit. Zoveel succes als haar boeken hebben, zoveel praatjes gonzen door Italië over de identiteit van een vrouw die met haar tomeloos oprechte stem vertelt over haar leven in een verpauperde wijk in Napels en zo de wereld veroverde. Waarschijnlijk was ze er geboren en getogen. Waarom zou ze anders zo’n haat-liefde verhouding hebben met een stad die vecht tegen de armoede en de maffia? Het lijkt er op dat ze autobiografisch schrijft. Een schrijfster die zich uit haar wijk en de armoede heeft weten te worstelen, succes krijgt en als een beroemde Italiaan terugkeert naar haar wijk om die beter te integreren in haar romans. Het komt ook allemaal terug in het boek.
Is het verhaal te veel op de huid geschreven, voelen familieleden en vrienden zich opgelaten omdat hun geschiedenis de hele wereld overgaat? Ik kan me daarbij wel wat voorstellen. Beerputten worden opengetrokken en ook de maffia gaat ze niet uit de weg. Elena neemt geen blad voor de mond en kleurt de wijk vol agressieve, haatdragende, jaloerse, egoïstische, corrupte en schreeuwende mensen. Niet een wijk waarin je je kinderen wilt laten opgroeien. En ook de andere mensen, de intellectuelen uit haar niet-Napolitaanse omgeving waartegen ze eens zo opzag, worden niet gespaard door Elena’s kritische pen.
Het laatste boek van de Napolitaanse romans, Het verhaal van het verloren kind, pakt je onmiddellijk weer bij de lurven: is Elena’s liefde voor Nino sterk genoeg voor een scheiding met Pietro? Gaan de twee vriendinnen weer op het oude pad verder als Elena teruggaat naar Napels?
Terwijl de eerste drie delen zich kenmerken door hoop en liefde, volgt in het laatste deel de afrekening. Elena keert als een gevierd en gerespecteerd schrijfster terug naar haar oude wijk. Lila is uitgegroeid tot een succesvolle zakenvrouw, dus ook zij wordt in de wijk op handen gedragen. De levens van de twee vriendinnen komen weer samen, maar hun vriendschap is geen stap vooruit gekomen, want Elena kan het nog steeds niet laten haar leven te vergelijken met dat van Lila.
De wijk lijkt hetzelfde, maar oude vrienden stralen onderhuidse spanningen uit. De Solara’s zijn overal binnengedrongen: in haar familie, in die van haar vrienden. Alleen Lila beweert boven ze te staan.
De ratrace tussen de twee vrouwen is weer in volle gang: het gaat over de kinderen, over Nino en het harde leven in de wijk. Ze hebben nu de leeftijd en positie om er iets aan te doen en gaan over tot actie tegen de maffia, ook al is het op Lila’s manier.
Pas wanneer er een kind verdwijnt, schakelt Ferrante over op het vertellen vanuit het heden. Ze neemt je mee op een rollercoaster langs de laatste jaren, eindigend op een moment in het heden, dat je weer helemaal overeind doet springen. Een heftige vriendschap voor het leven, eindigt net zoals de serie. Met mooie verhalen over Napels, zijn bewoners, de Camorra, het politiek onrustige Italië, gezien door heel andere ogen.
Dat men niet weet wie de schrijfster is, vind ik niet erg. Zoals Ferrante zelf eens tegen haar uitgever zei: “Ik geloof dat boeken hun auters helemaal niet nodig hebben, als ze eenmaal zijn geschreven. Als ze iets te vertellen hebben, zullen ze hun lezers eerder of later later zelf vinden.” Het is duidelijk dat haar boeken de lezers hebben gevonden. Ik vraag me alleen af of er een echte Lila heeft bestaan.
Elena Ferrante – Het verhaal van het verloren kind (Storia della bambina perduta, vert. Marieke van Laake), Wereldbibliotheek 2016
Leeslinks:
De andere delen van de Napolitaanse romans:
De geniale vriendinDe nieuwe achternaamWie vlucht en wie blijft
Kunstenaar in Napels:
Domenica Starnone – De straat der klachten
Vrienden voor het leven:
Hanya Yanagihara – Een klein leven
Geen vrienden voor het leven:
Tara Isabelle Burton – Social creature
Italiaanse geschiedenis:
Antonio Pennacchi – Broederstrijd