Weg met de toeristen
Amerikaanse horror-achtige roman over een eilandje dat zich verzet tegen het toerisme.
Misty Wilmot was eens een veelbelovende studente op de kunstacademie. Daar leerde ze ook haar man Peter kennen, die haar meenam naar zijn eiland Waytansee. Op het eilandje Waytansee wonen al generaties lang dezelfde families. Hoewel het oude geld nu op begint te raken, zodat de mensen hun huizen moeten verhuren aan toeristen. Ook het geld van de familie van Peter lijkt in rook op te zijn gegaan. Misty Wilmot is in plaats van schilderes serveerster in het Waytansee Hotel geworden en omdat het familiehuis is verhuurd, bewoont ze samen met haar dochtertje en schoonmoeder een paar zolderkamers in het hotel.
Misty heeft nog meer problemen. Haar man Peter, die aannemer was, ligt in coma in het ziekenhuis na een zelfmoordpoging. Ze wordt keer op keer gebeld door klanten bij wie Peter het huis verbouwd heeft, en waar kasten en zelfs complete kamers of keukens kwijt zijn. Samen met de man Angels, die hun familiehuis huurt, bezoekt Misty de slachtoffers van haar mans bouwgekte en ontdekt schokkende spreuken op de muren die moord en doodslag voorspellen.
De Amerikaanse schrijver Chuck Palahniuk heeft een cultstatus gekregen na het schrijven van het boek Fight Club (1996) dat in 1999 onder dezelfde naam uitkwam als een succesvolle film van David Fincher met Bratt Pit in een van de hoofdrollen. Sindsdien is Palahniuk zijn stijl trouw gebleven: bijtend satirische verhalen, zwarte humor en horror tekenen zijn boeken, waarvan in het Nederlands Stikken (2003) werd uitgegeven en vervolgens Wiegelied (2004).
In Dagboek is zijn zwarte humor ook op volle sterkte aanwezig: onder andere ditmaal tegen de moderne kunst gekeerd, waarbij in de jaren 80 nog nauwelijks verf of doek aan te pas kwam: schilderen met bloed en sperma, op asielhonden of gebruiksvormen. Misty schilderde echter een huis. En dat huis stond in Waytansee, volgens Peter. Later schildert Misty geblinddoekt. Niemand komt te weten wat ze schilderde.
Dan is er het verhaal over een eiland dat overspoeld wordt door toeristen, waarmee de bewoners niet blij zijn. Ze zijn verarmd en doen er alles aan om wat geld te verdienen, zoals met buttons lopen en slogans op de kleren dragen. Ook Peter is tegen deze invasie en wanneer hij bij de toeristen een vakantiehuis verbouwt, neemt hij zijn kleine wraak: kasten of kamers metselt hij weg achter een dikke muur. In de verborgen ruimten kalkt hij schokkende teksten.
Verborgen teksten, bewegende standbeelden, mysterieuze schilders uit het verleden van Waytansee, ze leiden allemaal naar een horror-achtig verhaal, waarin doden weer opstaan en de geschiedenis van het eiland wordt herhaald.
Het verhaal is geschreven in de vorm van een curieus dagboek. Misty schrijft soms over haarzelf in de derde persoon, maar ze richt haar dagboek vooral aan haar man, die in een coma in het ziekenhuis ligt. Terwijl ze haar huwelijk overdenkt en de gebeurtenissen beschrijft, krijgt Peter de wind van voren. Telkens wanneer ze weer een nieuw hoofdstuk aan het dagboek toevoegt, geeft ze ook een weerbericht, dat niet op het weer slaat, maar op haarzelf: “het weer is vandaag nerveuze walging met lichte bezorgdheid”.
Zoals al Palahniuk’s verhalen is ook Dagboek een absurd verhaal met allerlei heftige wendingen. Soms wat chaotisch, maar bovenal humoristisch en heerlijk bijtend. Palahniuk’s bondige schrijfstijl werkt alleen maar mee aan dit effect. Palahniuk is nog steeds verre van een conventionele schrijver. Hij mixt de reële wereld, eigen ervaringen of verhalen van anderen met een goeie portie vaak zwarte fantasie en lijkt er plezier in te hebben de lezers te choqueren. Horror of niet, Dagboek, een roman is een boek dat vanaf de eerste bladzijde meteen boeit wegens zijn pakkende stijl. Dagboek, een roman is ook een boek om voor de tweede keer te lezen. Dan pas merk je hoe intelligent Palahniuk zijn verhaal in elkaar heeft gezet.
Chuck Palahniuk – Dagboek, een roman (Diary, vert. Jos den Bekker), De Geus, 2006
Leeslinks
Van dezelfde schrijver:
Fightclub
Wiegelied
Stikken
Rant
Snuff
Pygmee
Toerisme op de korrel:
Lydie Salvayre – Nobele zielen
Michel Houellebecq – Platform
Ilja Leoard Pfeiffer – Grand Hotel Europa
Een verhaal op soort gelijk eiland, nabij Martha’s Vineyard:
Daniel Sánchez Arévalo – Alice op het eiland