Verraad in het Wilde Westen
Canadees verhaal rond een mormoonse familie in Amerika en de moordpartij in Mountain Meadows.
Erastus Hammer is Mormoon en leeft met zijn 4 vrouwen op een paardenranch in het Amerikaanse Utah. Zijn eerste vrouw Ursula leidt met ijzeren en vrome hand het huishouden. Ruth is de tweede vrouw die voor de nazaten heeft gezorgd en haar leven wijdt aan haar zijderupsen. De derde vrouw Thankful heeft niet voor kinderen kunnen zorgen, ondanks dat Erastus bijna elke nacht haar bed opzoekt. Dorrie is de jongste en vierde vrouw, die slechts haar eerste huwelijksnacht haar man bij haar in bed had. Sindsdien heeft ze zich teruggetrokken in de schuur, waar ze de dieren opzet die Erastus van de jacht meebrengt.
Lal, de oudste zoon is een niksnut. De enige die hij graag helpt is Ruth, meer omdat hij een oogje op haar heeft. De indiaan Spoorzoeker, die in een hutje op de ranch woont, vergezelt Erastus altijd op zijn reizen en jachtpartijen. Bendy, aangenomen als stalknecht, schuift als nieuweling aan aan de familietafel. Hij heeft een kleurrijk verleden waar hij niet tegen iedereen over praat.
Het huishouden kent zijn eigen spanningen: Ursula die het niet pikt dat haar man elke nacht bij Thankful slaapt zonder dat daar kinderen van komen. Ruth die voor de zoveelste keer zwanger is, maar ook haar zijderupsen moet verzorgen. En dan is er de vreemde Dorrie, die in de schuur leeft en niet altijd wil verschijnen wanneer de gehele familie zich aan tafel zet.
Voor Dorrie begint de onrust wanneer Erastus haar een complete wolvenfamilie brengt om op te zetten. Voor het eerst lukt het haar niet meteen een dier op te zetten. Buiten het huis zijn er ogen, die van een mannetjeswolf die op zoek is naar zijn roedel…
Het verhaal draait rondom twee hoofdlijnen: het boeiende verhaal over een Mormoonse familie die de oprichter van de Mormoonse kerk, Joseph Smith, nog hebben gekend, en de trieste geschiedenis van de moordpartij in Mountain Meadows op een emigrantenkaravaan die op weg was naar Californië.
Nadat de karavaan al een week lang werd belegerd door indianen, werd hen op 11 september 1857 bescherming tegen de indianen beloofd door lokale Mormoonse autoriteiten. Toen het belegerde kamp werd opgeheven, werden de 137 vrouwen, mannen en kinderen echter ijskoud afgeslacht. Slechts enkele jonge kinderen werden gespaard.
Het trieste verhaal over deze moordpartij, waaraan niet alleen de indianen schuldig waren, wordt verteld in Dorrie’s dromen door een kraai die op het slagveld aanwezig is. Maar ook uit andere hoeken krijgen we langzaam een beeld van wat er die dagen heeft gespeeld.
Alissa York laat vele personen aan het woord in haar roman. Ursula die geen vingerbreed van het Mormoonse geloof wil wijken, de puberende Lal wiens hormonen opspelen, verleidster Thankful met haar vrouwentrucs en toneelwijsheid, de Spoorzoeker die Eratus op zijn tochten begeleidt, maar ook zijn eigen indianencultuur meedraagt, Dorrie’s moeder die de brieven aan haar dochter verbergt voor haar man.
Het zijn telkens kleine stukjes met een ander gezichtspunt, die de geschiedenis onthullen en die de spanningen doen oplopen in het Hammer huishouden.
Het is de derde roman van de Canadese schrijfster Alissa York, die op sublieme wijze geschiedenis integreert in haar sfeervolle verhaal over de Mormoonse familie. De vier heel verschillende vrouwen en de genotzuchtige man des huizes komen uit de verf alsof ze echt bestaan hebben. Maar ook de verhalen van Bendy en zijn kracht om met paarden om te gaan, de manier waarop Dorrie de dieren opzet, de eenzame wolf die zijn gezin zoekt, het zijn allemaal aspecten van de roman die York op heel overtuigende manier heeft beschreven en die zo beeldend zijn dat het verhaal de lezer geen seconde loslaat. In de verte doen de beelden denken aan de Amerikaanse tv-serie Carnivale van Daniel Knauf. Niet alleen het circusverleden van Bendy is daar de reden van, maar ook het strenge Mormoonse geloof (in de serie speelt er het verhaal van een evangelist), het beeld van het stoffige en arme Amerikaanse platteland (hoewel de serie bijna een eeuw later speelt) en de mysterieuze sfeer die York weet op te roepen via de Spoorzoeker en de zoekende wolf.
Het is een prachtig verteld verhaal over het leven van Mormonen (De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen ), een godsdienst die rond 1830 ontstond in Amerika, en wiens aanhangers in de jaren erna hun plek zochten in het uitgestrekte Noord-Amerika. En het is het verhaal over een zwarte smet op de geschiedenis van zowel Amerika als van de Mormonen.
Alissa York – Vreemde ogen (Effigy, vert. Lucie van Rooijen), Meulenhoff 2007
Leeslinks:
Over de mormonen:
Brady Udall – De eenzame polygamist
Halldór Laxness – Het herwonnen paradijs
Over een ander drama met indianen:
Arthur Japin – De overgave
Over het leven in het Wilde Westen:
John Williams – Butcher’s Crossing
Thomas Savage – De koningin van Idaho
Over goudzoekers in Amerika:
Isabelle Allende – Fortuna’s dochter
Over de Holy Rollers:
Gina B. Nahai – Zondagsstilte