Afrika, wat moet er toch van je worden?

In Soedan werd afgelopen week de zoveelste staatsgreep gepleegd. De bevolking wacht in spanning af wat er van hun land gaat worden. Ik heb zelf nooit een boek uit Soedan gelezen. Mijn eerste boeken die ik las over Afrika waren Segou 1 (De aarden wallen, 1984) en Segou II (De verkruimelde aarde. 1985) van Maryse Condé. Zij geven een goed beeld van de Afrikaanse geschiedenis en waarom dit werelddeel zo vaak getroffen wordt door burgeroorlogen.

De Nigeriaanse schrijver Chinua Achebe (1930 – 2013) was een van de belangrijkste schrijvers in de Afrikaanse literatuur, ook al schreef hij in het Engels. Een wereld valt uiteen (1958) werd een internationale bestseller. In zijn laatste roman uit 1987 beschrijft hij het lot van drie vrienden, waarvan er een een nieuwe dictator wordt. Een modelverhaal over een staatsgreep: Termietenheuvels in de Savanne.

De Kongolese schrijver Emmanuel Dongala beschrijft het leed wanneer eenmaal de pleuris is uitgebroken. Zijn roman gaat over de 16-jarige kindsoldaat Johnny die zich aansluit bij het rebellerende leger en de burgeroorlog aangrijpt om alles te doen wat God heeft verboden. Zijn tegenpool is de 15-jarige Laokolé die met haar familie de chaos probeert te ontvluchten: Johnny, valse hond.

De Afrikaans/Schotse Aminatta Forna schreef een autobiografisch boek over haar vader, die minister van financiën was onder het regime van Siaka Stevens in Sierra Leone. Het land stevende in rap tempo af op een burgeroorlog. Als volwassene en journalist ging ze terug naar het land van haar jeugd om de omstandigheden van de dood van haar vader te ontrafelen: De duivel danste op het water.

De Nigeriaanse Ben Okri is de magisch realistische schrijver van Afrika. Zijn verhalen gaan over het dagelijkse leven, maar leveren tegelijkertijd kritiek. In 1991 ontving hij de Man Booker prijs voor zijn roman De hongerende weg. Dit is de eerste roman in een cyclus van drie boeken over het ‘geesteskind’ Azaro. Het derde deel verscheen in 1998 en hier vinden we Azaro weer terug met zijn gave om dingen te zien, en zijn dorp dat bedreigd wordt door de moderne wereld: Onmetelijke rijkdom.

In 2015 werd opnieuw een Afrikaanse roman geëerd met de Booker Prize, aan alweer een Nigeriaanse schrijver. Dit verhaal is echter een mix van westerse schrijfstijl en Afrikaanse verteltraditie. Het gaat over vier broers in een klein dorpje, die bang geworden van een waarzegging, proberen deze ban op te heffen: De verboden rivier van Chigozie Obioma.